Hoe kun je (voor)oordelen afleren en waarom is het zo moeilijk?

Het jaar nadert zijn einde en het wordt weer tijd voor goede voornemens. Dingen die je graag zou willen doen of juist laten. Neem bijvoorbeeld (voor)oordelen. Natuurlijk willen we dat als christen niet doen, maar hoe vaak gebeurt het toch en hebben we ons oordeel al klaar voordat we er goed over nagedacht hebben? En misschien is het nog wel erger als we wél nagedacht hebben en het toch doen! Maar hoe kunnen we het afleren?

Onze oudste dochter woont in Amsterdam. Een stad waar veel verschillende meningen over bestaan. De één houdt van de stad en de ander vraagt zich af wat je er te zoeken hebt. Een aantal familieleden had ook zo hun (voor)oordelen, maar werd positief verrast toen ze er zelf waren en met onze dochter naar een park gingen. Ze wisten dat er ’vreemde vogels’ woonden (haha), maar ontdekten als natuurliefhebbers vele vogelsoorten in de stad: een heel ander beeld dan wat ze verwacht hadden van Amsterdam! 

Waarom zo snel (voor)oordelen als gelovige?

Dit is slechts een voorbeeld, maar waarom hebben wij als gelovigen zo snel (voor)oordelen over wat/wie we niet kennen? Een spreekwoord zegt: onbekend maakt onbemind, oftewel waar we niets van af weten, daar houden we niet van. Vooroordelen zijn dan ook meningen berust op een gebrek aan kennis (Encyclo). Maar waarom vergaren wij die kennis niet?

Vaak zijn wij gericht op de buitenkant waardoor wij de ander op afstand houden zonder te weten wat er innerlijk speelt (1 Samuël 16:7b).

Daarnaast kan het zo zijn dat wij als gelovigen het goed denken te weten/doen, waardoor we ons beter kunnen voelen dan anderen en we ons (onbewust) distantiëren van hen. In Lucas 18:9-14 vertelt Jezus een gelijkenis over een Farizeeër en een tollenaar. De Farizeeërs stonden in goed aanzien terwijl er op tollenaars werd neergekeken; (voor)oordelen op basis van de buitenkant. De Farizeeër bidt:

O, God, ik dank U dat ik niet ben zoals de andere mensen: rovers, onrechtvaardigen, overspelers of ook als deze tollenaar.
– Lucas 18:11 (HSV)

De tollenaar stamelt:

O, God, wees mij, de zondaar, genadig.
– Lucas 18:14 (HSV)

Nu is het makkelijk voor ons om de Farizeeër te veroordelen: wat een religieuze, arrogante houding, hij had vast geen persoonlijke relatie met God! Maar dat brengt ons meteen bij het derde punt, want door zo te reageren blijven we zelf buiten schot.

Waarom ziet u wel de splinter in het oog van uw broeder [of zuster], maar merkt u de balk in uw eigen oog niet op?
– Mattheüs 3:7 (HSV)

Misschien zegt iemand wel: ‘al deze dingen gaan niet over mij.’ Maar dan zeg ik tegen hem: Luister, jij oordeelt over andere mensen en je hebt kritiek op hun gedrag. Maar de dingen waar jij kritiek op hebt, die doe je zelf ook…
– Romeinen 2:1 (BGT)

Hoe snel heb jij (voor)oordelen?

Hoe zit het met jou? Heb jij je onder gelovigen wel eens veroordeeld gevoeld en/of word je je bij het lezen van deze tekst bewust dat je zelf (voor)oordelen hebt over een ander? Als ik eerlijk ben herken ik beide situaties wel in mijn leven. Onderstaande teksten mogen een herinnering en houvast zijn:

Er is maar één wetgever en rechter: Hij die bij machte is te redden of in het verderf te storten. Maar wie bent u om uw naaste te veroordelen?
– Jakobus 4:12 (NBV’21)

Oordeel niet, dan zal er niet over je geoordeeld worden. Veroordeel niet, dan zul je niet veroordeeld worden.
– Lucas 6:37 a (NBV’21)

Goed voornemen, maar hoe?

Wil jij stoppen met (voor)oordelen in het nieuwe jaar, maar weet je niet hoe? Dan zijn er twee tips die kunnen helpen:

1. Kijk naar Jezus, Zijn Geest woont in jou, volg Zijn voorbeeld. Hij zou juist naar plekken en mensen gaan waar veel anderen een (voor)oordeel over hadden, waarvan gedacht werd: ‘Wat heb je daar te zoeken?’
2. Neem de tijd om stil te staan bij Gods genade. Jij en ik leven ook vanuit Gods genade en Zijn genade voor ons, betekent ook genade voor die ander.

Aan de slag!

• Bezoek een plek of persoon waar je een (voor)oordeel over hebt en vraag God om bewogenheid. 
• Toets je hart, vraag vergeving en maak een nieuwe start om zonder (voor)oordelen en mét genade het nieuwe jaar in te gaan!