Perfectionisme, een zegen of een vloek?

We leven in een maatschappij waarin we enorm streven naar perfectie. We gaan alleen voor het allerbeste. De hoogste opleiding, de beste resultaten, de meest geweldige ervaringen; dat klinkt toch als een zegen? Waarom zou perfectionisme een vloek zijn?

Perfectionisme een zegen

Toen God de mens schiep, zag Hij dat alles zeer goed was: perfectie! Andere woorden voor perfectie zijn ‘voortreffelijkheid’ en ‘volmaaktheid’. Iets dat perfect is, heeft geen fout of gebrek. Perfectie past dus helemaal bij wie God is en is dus in de basis een zegen.

Elke goede gave en elk volmaakt geschenk is van boven en daalt neer van de Vader der lichten.
– Jakobus 1:17a (HSV)

Gods weg is volmaakt, de woorden van de HEERE zijn gelouterd (red.: van gebreken ontdaan; Van Dale).
– Psalm 18:31a (HSV)

Perfectionisme als eigenschap wordt vaak gezien als positief. Het motiveert je om het beste uit jezelf te halen, helpt jou om door te zetten en laat zien dat je verantwoordelijkheidsgevoel hebt. Het lijkt dus een zegen, maar is dat wel zo?

Perfectionisme een vloek

In Ezechiël staat een opmerkelijk tekstgedeelte over de koning van Tyrus:

Zo zegt de HEERE:
Uw toonbeeld van volkomenheid,
vol wijsheid en volmaakt van schoonheid…
Volmaakt was u in uw wegen,
vanaf de dag dat u geschapen werd,
totdat er ongerechtigheid in u gevonden werd.
– Ezechiël 28:12 en 15

Er zijn verschillende uitleggingen over wie de koning van Tyrus is en sommige kerkvaders verklaren dat het om Satan gaat. Wie hij ook mag zijn, hij streeft perfectie na en wil aan God gelijk zijn. Het hele hoofdstuk is een sterke waarschuwing tegen hoogmoed: niemand is aan God gelijk!

Dat roept de vraag op wat we met ons perfectionisme hopen te bereiken. In eerste instantie zullen onze motieven goed bedoeld zijn. Je doet je best, wil eruit halen wat erin zit, wil jezelf uitdagen tot beter. Maar beter dan wie of wat, en wanneer ben je tevreden?
Meestal blijkt perfectionisme een valkuil, want hoe vaak slaat onze gedrevenheid, kwaliteitsgerichtheid en nauwkeurigheid niet door? We mogen geen fouten maken, hebben een sterke drang naar controle, onrealistische verwachtingen, etc.

Steeds meer mensen lijden onder perfectionisme, misschien jij ook wel. Ik zie het om mij heen, herken het bij mijzelf en ik vraag mij steeds vaker af of het niet regelrecht een verleiding is van Gods tegenstander.

Perfectionisme een zegen?

Perfectionisme een zegen? In Wie God is en hoe Hij de wereld oorspronkelijk bedoeld heeft, wel. Doordat de zonde in de wereld kwam, is perfectionisme echter een vloek geworden; het houdt ons weg bij God. Laten we eens kijken naar wat maakt dat perfectionisme afstand creëert tussen God en ons.

1. Perfectionisme gaat in tegen de principes van Gods koninkrijk: nederigheid, zachtmoedigheid, wie het belangrijkste wil zijn moet de minste zijn, worden als een kind, elkaar nodig hebben;
2. We zijn door perfectionisme bezig met onszelf en het najagen van aardse zaken zoals status, waardering, salaris, etc. Dit kan leiden tot egoïsme en hoogmoed;
3. Perfectionisme maakt ons te zelfstandig, want hoe meer we zelf presteren, hoe minder we afhankelijk zijn van God en van elkaar;
4. Perfectionisme vertroebelt ons beeld: het leven is niet maakbaar en wij zijn niet gelijk aan God! Wij kunnen uit onszelf perfectie niet bereiken.

Perfectionisme een zegen? Misschien zie jij dat ook allang niet meer zo. Ga jij gebukt onder het juk van perfectie en kun je niet anders dan erkennen dat het een vloek is geworden. Maar prijs God, Hij stuurde Zijn Zoon die wel perfect was en de vloek verbroken heeft. Hij nam de straf op zich, droeg ons juk, zodat wij vrij kunnen zijn. Vrij van perfectionisme, leven vanuit Zijn genade in afhankelijkheid van God, met al onze gebreken en beperkingen – die uiteindelijk hersteld zullen worden.

En weet je, door Jezus zijn wij al volmaakt geworden en hoeven we dus helemaal geen perfectie na te streven. Kijk, dan is perfectionisme weer een zegen!

En u bent volmaakt geworden in Hem, die het Hoofd is van iedere overheid en macht.
– Kolossenzen 2:10 (HSV)

Aan de slag!

• Welke van de vier punten zijn herkenbaar voor jou als je kijkt naar de afstand die ontstaat in je relatie met God door perfectionisme? Wat zou je hierin anders willen zien? Bespreek dit met een (geloofs)vriendin.
• Als je merkt dat perfectionisme jouw dagelijks leven echt belemmert en je dagelijks functioneren in de weg staat, wil ik je aanmoedigen om pastorale of therapeutische hulp te zoeken.

Naar: ‘Volmaakt in Christus, maar nog niet perfect’, Marijke Gootjes
Perfectionisme of perfectionistisch: heb je er last van?