Hoe God Zijn genade laat zien in het Oude Testament

Abram krijgt in het Oude Testament geweldige beloftes van God: hij zal een zoon krijgen. Zijn nageslacht zal zo groot worden als de ontelbare sterren aan de hemel. De beloftes van God lijken te groot, en ongeloofwaardig. Abram heeft geen zoon en dus ook geen erfgenamen. Uit wie moet zijn nageslacht voortkomen? Toch gelooft hij dat God zich aan Zijn beloftes houdt. Wat er hierna volgt en wat in deze overdenking naar voren komt, zal je misschien vreemd in de oren klinken. God sluit een verbond met Abram, op een bijzondere manier.

Al eerder heb ik geschreven over Gods genade in het Oude Testament en Gods rechtvaardigheid in het Nieuwe Testament. In deze overdenking staan we stil bij de genadige God in het Oude Testament.

In Genesis 15:7-21 (NBV) lezen we:

Ook zei de HEER tegen hem: ‘Ik ben de HEER, die jou heeft weggeleid uit Ur, uit het land van de Chaldeeën, om je dit land in bezit te geven.’ ‘HEER, mijn God,’ antwoordde Abram, ‘hoe kan ik er zeker van zijn dat ik het in bezit zal krijgen?’ Haal een driejarige koe,’ zei de HEER, ‘een driejarige geit, een driejarige ram, een tortelduif en een jonge gewone duif.’ Abram haalde al deze dieren, sneed ze middendoor en legde de twee helften van elk dier tegenover elkaar. Alleen de vogels sneed hij niet door.

Er kwamen gieren op de kadavers af, maar Abram joeg ze weg. Toen de zon op het punt stond onder te gaan, viel Abram in een diepe slaap. Opeens werd hij overweldigd door angst en diepe duisternis. Toen zei de HEER: ‘Wees ervan doordrongen dat je nakomelingen als vreemdeling zullen wonen in een land dat niet van hen is en dat ze daar slaaf zullen zijn en onderdrukt zullen worden, vierhonderd jaar lang. Maar ik zal hun onderdrukkers ter verantwoording roepen, en dan zullen ze wegtrekken, met grote rijkdommen. Wat jou betreft: je zult in vrede met je voorouders worden verenigd en in gezegende ouderdom begraven worden. Pas de vierde generatie zal hierheen terugkeren, want pas dan hebben de Amorieten zo veel misdaden bedreven dat de maat vol is.’

Toen de zon ondergegaan was en het helemaal donker was geworden, was daar plotseling een oven waar rook uit kwam, en een brandende fakkel die tussen de dierhelften door ging. Die dag sloot de HEER een verbond met Abram. ‘Dit land,’ zei hij, ‘geef ik aan jouw nakomelingen, van de rivier van Egypte tot aan de grote rivier, de Eufraat: het gebied van de Kenieten, Kenizzieten en Kadmonieten, de Hethieten, Perizzieten en Refaïeten, de Amorieten, Kanaänieten, Girgasieten en Jebusieten.’

De verbondssluiting

Als Abram van God hoort dat hij en zijn nageslacht een land in bezit krijgen, wil hij een teken van God. Dat teken komt ons nogal vreemd voor. Je moet je voorstellen dat dit in een tijd plaatsvond, waarin een verbond op deze manier werd gesloten. Dat gebeurde niet door bijvoorbeeld een simpele handdruk, zoals wij dat wellicht zouden doen.

God geeft Abram de opdracht drie driejarige dieren en twee duiven in twee stukken te snijden. Abram legt ze tegenover elkaar, en wacht vervolgens op de komst van God. Bij een verbondssluiting was het de bedoeling dat de twee partijen tussen de dode stukken doorliepen. Als vervolgens één van de twee partijen zich niet aan het verbond zou houden, betekende dit dat het verbond gebroken was. Het is alsof beide partijen tegen elkaar zeggen: ‘Als ik me niet aan mijn afspraak houd, dan mag het mij vergaan zoals deze dieren.’

God sluit een eenzijdig verbond

Abram valt vervolgens in een diepe slaap. Opnieuw wordt hij door angst overweldigd. God troost en bemoedigt hem door te zeggen dat hij in vrede en goede ouderdom zal sterven. Zijn nageslacht zal in een land wonen dat door God zelf toegewezen wordt. God zet Zijn woorden kracht bij door tussen de dierhelften door te gaan. Abram doet hierin niet mee. God sluit daarmee een eenzijdig verbond. Daarmee wil Hij zeggen: ‘Je mag Mij aan mijn beloften houden.’

Op deze manier laat God Zijn genade zien in het Oude Testament. God sluit een verbond met Abram, niet andersom. Daarmee zweert God een eed: Abram zal koste wat het kost het land krijgen. God neemt daarin volledig de verantwoordelijkheid voor het verbond. Zo ontstaat er een overeenkomst die stand kan houden, omdat God zich altijd aan Zijn woord houdt.

Aan de slag!

Gods genade is door de hele Bijbel te zien. Daarvan is de verbondssluiting met Abram een goed voorbeeld. God laat daarmee zien dat Hij één is. Hij is te vertrouwen, omdat Hij Zich aan Zijn beloftes houdt. Hij weet ook dat wij mensen moeite hebben met beloftes houden. Daarom sluit Hij met Abram een eenzijdig verbond.

Waarin zie jij in je eigen leven Gods (be)trouw(baarheid)? Kun je een situatie voor je halen waarbij je duidelijk ziet dat God Zich aan Zijn beloftes houdt?

Deze overdenking verscheen eerder op Zij Lacht en is geschreven door oud-schrijfster Neeltje.