De God van het Oude Testament versus de God van het Nieuwe Testament

Het Oude Testament is bij veel christenen minder in trek dan het Nieuwe Testament. Er wordt minder uit gepreekt, en waarschijnlijk wordt het ook minder gelezen. Sommige mensen ervaren de God van het Oude Testament als een God van toorn, en zien in het Nieuwe Testament een liefdevolle God. Kunnen we dit verschil maken? Laat God in het Oude Testament andere kenmerken van zichzelf zien dan in het Nieuwe Testament? In deze overdenking laat ik je zien dat God dezelfde is en blijft, en zijn genade en rechtvaardigheid zowel in het Oude als Nieuwe Testament naar voren komt. Zijn plan met de wereld, ook wel het heilsplan genoemd, verandert wel. Daarin is een ontwikkeling te zien. Over dit onderwerp valt meer dan één overdenking te schrijven. Aan het eind van de overdenking daag ik je daarom uit om er zelf verder mee aan de slag te gaan.

Gods genade in het Oude Testament

Als God de aarde maakt, is de schepping van de mens de bekroning op Zijn werk. God is er vanaf het begin van de schepping op uit om een relatie met de mens aan te gaan. Door de zondeval wordt die relatie verstoord. Dat zorgt er echter niet voor dat God de relatie met de mens opzegt. Dat God Adam en Eva tot zich roept als zij zich verschuilen, is al een daad van genade. In Genesis 3:15 lezen we:

“Vijandschap sticht ik tussen jou en de vrouw, tussen jouw nageslacht en het hare, zij verbrijzelen je kop, jij bijt hen in de hiel.”
(NBV)

In dit vers, dat ook wel de eerste belofte of moederbelofte wordt genoemd, belooft God dat er scheiding komt tussen de duivel en de mens. De duivel is het leven van Adam en Eva binnen gedrongen door hen te laten eten van de verboden vrucht. De duivel wordt vervolgens door God vervloekt, niet de mens. De mens is zonder God niet veilig. Al aan het begin van de schepping laat God daarmee zien dat Hij een relatie met mensen wil aangaan. Niet omdat ze dat verdienen, maar omdat God daarvoor gekozen heeft. Daarin zie je dat God initiatief neemt. Dat aspect zie je door de hele Bijbel heen, juist ook in het Oude Testament.

Ik geef je nog een voorbeeld.

In de kerk die ik wekelijks bezoek worden de tien geboden voorgelezen. Deze bekende zinnen beginnen met de woorden:

“Ik ben de Heer, uw God, die u uit Egypte, uit de slavernij, heeft bevrijd.”
(Exodus 20:2, NBV)

De tien geboden ken je misschien vooral als een opsomming van dingen die je wel en niet mag doen. We lezen vaak over de zin heen dat God de tien geboden gegeven heeft, nadat hij het volk Israël uit de slavernij heeft bevrijd. God stelt zich allereerst op als Degene die zich ontfermd heeft over een volk. Hij koos het volk Israël uit om een hechte relatie mee aan te gaan. Zij werkten als slaven in Egypte. Zonder Gods hulp waren ze daar nooit uit gekomen. Ook hierin zie je Gods genade. En wat belangrijk is om voor ogen te houden: Zijn genade gaat vooraf aan de richtlijnen die Hij ons voorlegt. God herinnert het volk Israël allereerst aan het feit dat ze het leven te danken hebben aan God, niet aan zichzelf. Vervolgens geeft Hij hen de wet mee die hen uitlegt hoe ze met Hem in relatie kunnen blijven.

In deze twee voorbeelden kun je zien dat Gods genade en liefde vooraf gaat aan wetten en richtlijnen.

Gods rechtvaardigheid

Daarnaast is God ook rechtvaardig, niet alleen in het Oude Testament, maar ook in het Nieuwe Testament. God moet wel recht doen over de zonden die we als mensen doen. Gods heiligheid vraagt erom dat zonden serieus genomen worden. In het Oude Testament gebeurde dit door het brengen van offers. Door de offerdienst overbrugde God de afstand tussen Hem en het volk Israël. Dit kan ons wat vreemd in de oren klinken. Niet als je bedenkt dat Jezus hetzelfde heeft gedaan: Hij bracht het ultieme offer en gaf zijn leven, waarmee Hij God en mens weer bij elkaar kon brengen. Daarmee kwam er een einde aan de offerdienst, die heen wees naar het offer dat gebracht zou worden door de Messias. Je ziet dat er door het Oude Testament heen een opbouw te zien is: het heilsplan van God kwam tot vervulling in Jezus.

Relatieherstel

Door de offers in het Oude Testament en Jezus’ offer in het Nieuwe Testament kunnen we tot relatieherstel komen. Wij hebben Jezus’ offer nodig om tot God te komen, omdat we die kloof tussen God en ons zelf niet kunnen overbruggen. In het Oude Testament gaf God de wet aan het volk Israël zodat ze wisten hoe ze in de relatie met God konden blijven. Een leven met God vraagt om een leven van liefde en gehoorzaamheid. Relatieherstel kan alleen maar als wij woorden van berouw en vernedering naar God uitspreken. Dit aspect is zowel in het Oude als Nieuwe Testament te zien. Als we Jezus’ offer aannemen en ons leven toewijden aan God kunnen we weer mensen worden zoals God ons bedoeld heeft: in relatie met Hem, in afhankelijkheid van God.

Aan de slag!

Zoals ik in de inleiding schreef, kan ik maar een klein stukje over dit onderwerp schrijven. Er valt veel meer over te zeggen. Ik wil je uitdagen om op zoek te gaan naar een Bijbelgedeelte in het Oude Testament, dat gaat over Gods genade. Waarin zie jij Gods geduld en liefde met mensen in het Oude Testament naar voren komen? Doe hetzelfde met het Nieuwe Testament, ga dan alleen op zoek naar Gods rechtvaardigheid. In welk Bijbelgedeelte zie jij Gods recht duidelijk naar voren komen? Ik ben benieuwd naar je antwoord. Deel het via social media, zodat we van elkaar kunnen leren!