Worstelen met God – “Ik laat U niet gaan, tenzij U mij zegent.”

Twijfel is voor niemand een onbekend begrip. De een twijfelt meer dan de ander en iedereen zet zijn vraagtekens bij andere dingen. Toch is twijfel niet een geheel onbekend begrip in de Bijbel. In eerste instantie gaan je gedachten misschien uit naar de ‘ongelovige’ Thomas. Hij twijfelde aan de getuigenissen van zijn vrienden en wilde eerst zelf zien dat Jezus was opgestaan, dan pas zou hij geloven. Onbeleefd? Oneerbiedig? Hij is niet de eerste die God als het ware ‘op het matje’ roept. In Genesis lezen we het verhaal van Jakob en Esau. Jakob heeft zijn broer Esau bedrogen. Jaren later wil Jakob zijn broer weer ontmoeten, maar hij is bang. In de nacht brengt Jakob zijn vrouwen, kinderen en bezit in veiligheid. Hij blijft alleen achter. En daar worstelt hij met iemand. Hij worstelt met God. 

Maar zelf bleef hij achter, helemaal alleen, en er worstelde iemand met hem totdat de dag aanbrak. Toen de ander zag dat hij het niet van hem kon winnen, raakte hij Jakobs heup aan en daardoor raakte Jakobs heup tijdens die worsteling ontwricht. Toen zei de ander: ‘Laat mij gaan, het wordt al dag.’ Maar Jakob zei: ‘Ik laat u niet gaan tenzij u mij zegent.’ De ander vroeg: ‘Hoe luidt je naam?’ ‘Jakob,’ antwoorde hij. Daarop zei hij: ‘Voortaan zal je naam niet Jakob zijn maar Israël, want je hebt met God en mensen gestreden en je hebt gewonnen.’ Jakob vroeg: ‘Zeg me toch hoe u heet.’ Maar hij kreeg ten antwoord: ‘Waarom vraag je naar mijn naam?’ Toen zegende die ander hem daar. 
– Genesis 32:29 (NBV) 

Ik laat u niet gaan tenzij u mij zegent 

Jakob is vastberaden. Hij laat God niet los. Ondanks de worsteling en de ontwrichting, hij laat niet los. Dit is een mooi voorbeeld van volharding. Jakob vertrouwt erop dat God het goede met hem voorheeft. Maar waarom? Heeft Jakob niets anders gedaan dan bedriegen? Jakob wil het goed doen. Jakob verlangt naar verzoening, maar hij worstelt met zijn verleden. Toch heeft hij ergens binnenin ook een gevoel wat hem aanspoort om toch te volharden in zijn worsteling. Een stuk hoop en een stuk vertrouwen in de barmhartigheid van God maakt dat hij sterk blijft. Na een lange nacht, een donkere periode, breekt de dag aan. Heb jij weleens zo lang met God geworsteld en op het eind gedacht: ‘Heer, ik laat niet los tot u mij zegent. Ik wil het niet zelf doen, ik verwacht het van U. Ik ben onwaardig, maar ik geloof dat u uit barmhartigheid mij zal zegenen. En ik laat niet los tot u dat doet.’ Zeg je dit dan tegen God, of eigenlijk tegen een kwade stem die ons aan het twijfelen brengt? 

Hoe luidt je naam? 

Een beetje een gekke vraag? Of niet? Waarom gaan Jakob en de ander eerst met elkaar worstelen, als ze eigenlijk niet weten met wie ze te maken hebben? Ik denk dat God hier iets wil leren aan Jakob. Want met wie worstelt Jakob nu eigenlijk echt? Ten diepste worstelt Jakob met twijfel over God, over zichzelf en over de vergevingsgezindheid van zijn broer. Misschien worstelt hij ook wel met de twijfel op zichzelf en niet per se waar hij aan twijfelt. De dag breekt aan. In het licht zal Jakob erachter komen met wie hij te maken heeft, maar ook zichzelf weer onder ogen moeten komen, zijn familie en zijn broer. 

Jakob acht zichzelf waardig van Gods zegen, maar ik denk dat hij eigenlijk worstelde met een gevoel van onwaardigheid. Waarom? Omdat hij zijn hele leven al de naam ‘Jakob’ heeft. De naam Jakob betekent ‘hielenlikker’. Continu wordt hij genoemd bij zijn fout, bij zijn tekortkoming. De worsteling is een stap in het proces waarin Jakob als het ware voor zichzelf op dient te komen: Nee, ik ben niet een hielenlikker. Maar wie is hij dan? God zegt tegen hem: Je bent niet langer Jakob, je bent niet langer wat je hebt gedaan in het verleden. Je houdt aan mij vast, je bent de strijd aangegaan met mij en jezelf en je hebt vastgehouden. God beloont Jakob voor zijn volharding en hij beloont hem met een nieuwe identiteit. Een strijder die overwint. 

Waarom vraag je naar mijn naam? 

Het is eigenlijk bijzonder wanneer je dit leest en je erachter komt dat Jakob vraagt om de zegen van de persoon met wie hij worstelt, terwijl God nog niet bekend heeft gemaakt dat Hij het was. Had Jakob dan toch een vermoeden? En waarom is dit het antwoord? Waarom zegt God niet alsnog wie Hij is? Na het stellen van deze vraag wordt Jakob gezegend. Het lijkt bijna of God wil zeggen: ‘Hallo! Je weet toch wie ik ben? Waarom vraag je anders om mijn zegen? Waarom houdt je aan me vast?’ Het lijkt een soort van wake up call. Staak de strijd en láát Hem je zegenen. 

Iets om aan vast te houden 

Hoop is een sterk middel. Het geeft ons kracht om in twijfel en worstelingen vast te houden aan wat we wel weten, geloven en voelen. God is met kerst naar ons toegekomen als mens om aan ons te laten zien hoe veel Hij ons het waard vindt om ons te redden. Het gaat Hem niet om onze oude naam, maar om hoe Hij ons ziet: als overwinnaars dóór Hem. 

Aan de slag! 

Schrijver en theoloog C.S. Lewis heeft een interessante uitspraak gedaan over twijfel aan God en zijn zegeningen:  

“We are not necessarily doubting that God will do the best for us; we are wondering how painful the best will turn out to be.” 

Sta stil bij de volgende vragen: 

• Twijfel jij weleens? Waar twijfel je aan? Twijfel je aan de goedheid van God? Of twijfel je aan je eigen waardigheid?