Wat de Bijbel ons leert over de kracht van verhalen vertellen

In onze tijd en onze maatschappij worden verhalen steeds minder vaak verteld en steeds vaker gekeken. Vaak zijn het dan niet ‘onze’ verhalen, maar de verhalen die door een zeer getalenteerde script-schrijver zijn bedacht of zo gevormd dat ze geschikt waren voor een film. In de Bijbel zien we de andere kant: Jezus vertelde toen Hij op aarde was continu verhalen, Spreuken staat vol met wijsheden die Salomo en zijn vrouw aan hun zoon willen doorgeven en in Exodus staat dat God het hart van de Farao verhardde, zodat de Israëlieten de verhalen aan hun kinderen konden vertellen. Wat betekent dit voor ons? Wat kunnen wij leren van deze voorbeelden? Laten we verder kijken naar wat verhalen voor jou en mij kunnen betekenen.

Daarna zei de HEERE tegen Mozes: Ga naar de farao toe, want Ík heb zijn hart en het hart van zijn dienaren onvermurwbaar gemaakt, zodat Ik deze tekenen van Mij in zijn midden kan verrichten, en zodat u ten aanhoren van uw kinderen en uw kleinkinderen kunt vertellen wat Ik in Egypte heb aangericht, en wat Mijn tekenen waren die Ik onder hen verricht heb. Dan zult u weten dat Ik de HEERE ben.
– Exodus 10: 1-2 (HSV)

Verhalen laten ons onthouden

God zegt hier dat Hijzelf farao en z’n dienaren een hard hart heeft gegeven, zodat Mozes het aan zijn kinderen en kleinkinderen kan vertellen. Wat zegt dat?

God weet dat mensen van nature vergeetachtig zijn. Hij zorgt er op deze manier voor dat de Israëlieten nooit kunnen vergeten dat ze ooit slaven waren. Dat is ook de reden dat ze Pesach vieren. Het is een feest van herinnering, zodat de in vrijheid geboren kinderen niet vergeten wat hun geschiedenis is. In Exodus 12 en 13 lezen we bij de instructie rondom Pesach meerdere keren de opdracht om het verhaal van de uittocht te vertellen.

Verhalen laten ons God zien

Maar God gaat verder, Hij wil niet alleen dat ze de slavernij niet vergeten, Hij wil ervoor zorgen dat ze zien dat Hij degene is die ze heeft bevrijd. Zonder al deze plagen en gebeurtenissen waren de verhalen waarschijnlijk gegaan van: ‘Ja jongen, we waren slaaf in Egypte, maar Mozes heeft met zijn goede woorden ons allemaal bevrijd!’ Of: ‘ Ik weet niet precies wat er gebeurd is, maar het ene moment waren we slaaf en opeens liep ik met een grote groep mensen recht de woestijn in.’  

Door de tekenen te doen in het hele land Egypte, maar niet op de plek waar de Israëlieten woonden, liet God zijn macht zien en liet hij de Israëlieten zien dat ze erop konden vertrouwen dat Hij voor ze zorgt en voor ze op zal komen.

Verhalen geven identiteit

Alle keren dat verhalen vertellen naar voren komt in de Bijbel, laat ook zien dat God een grote waarde hecht aan verhalen. Specifieker: verhalen vertellen. Nog specifieker vanuit Exodus en Spreuken: verhalen vertellen aan je kinderen en kleinkinderen. In onze maatschappij hebben we zoveel verhalen tot onze beschikking door Netflix, Kindertijd, Nickelodeon en YouTube, dat we zelf bijna geen verhalen meer vertellen. Veel van ons weten zelfs niet goed wat het verhaal van onze eigen voorouders is. Maar juist die verhalen zijn essentieel, omdat ze Gods werk in jouw familie kunnen laten zien. Een werk dat hij door jou, je kinderen en je kleinkinderen wil voortzetten. Of bij sommigen, een werk dat nog niet begonnen is, maar waar hij door jou en jouw nageslacht wil gaan beginnen!

Veel van ons kennen de tekst in Jeremia 29:10 (Ik weet welke plannen Ik voor u heb…) en interpreteren die/delen die uit als een belofte van God aan ons als individu. Maar als we naar de context gaan kijken, is het God die praat tegen een grote groep families. Een volk van door Hem gekozen mensen. God heeft een plan dat Hij door middel van families wil uitvoeren en jij mag daar, dankzij Jezus, een onderdeel van zijn!

Het verhaal van jouw familie laat zien welk onderdeel van dat plan jouw familie mag dragen. Dat weten maakt het makkelijker voor jou en je kinderen om te herinneren wie en hoe God is én er ontstaat een stuk identiteit in je kinderen. Een weten wie ze zijn en waar ze vandaan komen en een richtlijn in het zoeken met wat God voor hun bedoeld heeft. Allemaal punten die, ik spreek nu vanuit mijn 11 jaar ervaring als jongerenwerker, zij (en wij) anders zelf zoeken en vinden in een online influencer, een blogger of een vriendin van school (of collega’s).

Verhalen in jouw leven

Jij en ik zijn gemaakt door dezelfde God. Een God die waarde hecht aan verhalen en gebeurtenissen, aan herinneren en tradities uit het verleden. Misschien is het tijd dat jij en ik Netflix uitzetten en op zoek gaan naar ons eigen verhaal. Dat jij en ik op zoek gaan naar God in dat verhaal en biddend met Hem gaan kijken naar hoe Hij onze rol in dat verhaal ziet. Laten we samen God gaan zoeken en vinden en samen met Hem (familie)geschiedenis schrijven! En laten we die getuigenissen en verhalen uit ons eigen leven en vanuit Gods Woord doorgeven, zodat ze niet verloren gaan in de generaties die komen!

Aan de slag!

Misschien ben je de eerste in jouw familielijn die gelooft, een soort Abraham.

• Vraag God om tekenen, wonderen en verhalen die je aan je kinderen en kleinkinderen kunt vertellen.

Ben je iemand die uit een lijn van gelovigen komt?

• Ga op onderzoek uit naar de verhalen in jouw familiegeschiedenis en (als je die hebt) vertel ze aan je kinderen.

• Bid en onderzoek en bespreek hoe jij/jullie bij kunnen dragen aan het familie-verhaal. Zijn er verhaallijnen die doorgezet moeten worden of juist moeten worden afgesloten? Is er een thema in jullie geschiedenis waar je wat mee kunt/wilt?

Voor iedereen:

• Schrijf belangrijke/mooie gebeurtenissen altijd op en bewaar ze ergens. Je weet nooit wanneer dat verhaal belangrijk wordt, maar zo kun je ze altijd opzoeken en teruglezen!