Vreugde vinden in moeilijke tijden

Verschillende keren in het Nieuwe Testament worden leden van gemeentes opgeroepen om blij te zijn, om zich te verheugen. Hoe kan dat op momenten dat vreugde misschien wel het minste is dat we voelen? Moeten we dan wel zoeken naar vreugde? Hoe doe je dat ook eigenlijk, je verheugen in de Heer? Hoe kan je vreugde vinden in moeilijke tijden? Vandaag wil ik bij deze vragen stilstaan. Er ligt namelijk zo veel kracht in Gods vreugde – ongekend groot is de vreugde die Hij geeft. En dat geldt zowel voor de momenten dat wij ons kunnen verheugen, als de momenten waarop God ons kan verblijden.

Zware tijden voor de eerste gemeenten

Als ik naar twee voorbeelden kijk waarin Paulus gemeentes oproept om zich te verheugen, valt op dat in beide gevallen er wel iemand zware tijden doormaakt — ofwel de geadresseerde gemeente, ofwel de schrijver van de brief, Paulus. In de eerste Tessalonicenzenbrief staat bijvoorbeeld:

Wees altijd verheugd, bid onophoudelijk, dank God onder alle omstandigheden, want dat is wat hij van u, die één bent met Christus Jezus, verlangt.
– 1 Tessalonicenzen 5: 16-18 (NBV)

Uit eerdere stukken uit dezelfde brief blijkt wel dat de gemeente het zwaar te verduren heeft. Zo hebben ze eerder onder zware beproevingen […] het woord van God ontvangen met de vreugde van de heilige Geest (1:6, NBV).
Ondanks de moeilijkheden gaat het goed met de gemeente in hun navolging van Jezus. Toch komt er nog een obstakel naar voren in de brief: Paulus en zijn gemeenteleden kunnen de Tessalonicenzen niet bezoeken. Hij schrijft dat ze al meerdere keren naar hen toe wilde gaan, maar dat Satan […] het hen heeft belet (2:18, NBV). Ze kunnen echter wel Timotheüs sturen en als hij terugkomt met goed nieuws uit de gemeente, schrijft Paulus deze brief, waarin hij dankbaar is dat het ze goed gaat in hun navolging van Jezus en dat hij gerustgesteld is door wat Timotheüs vertelt.

Opvallend in de zin uit 1:6 is dat de vreugde niet zomaar een vreugde is, maar de vreugde van de Heilige Geest. Het is een vreugde die van God komt en die bij de gemeenteleden is door de aanwezigheid van de Heilige Geest. Het is een vreugde die vaststaat, die buiten henzelf ligt, want deze vreugde komt van God en is niet afhankelijk van omstandigheden. De Heilige Geest helpt hen vreugde te vinden in moeilijke tijden, kun je zeggen, of misschien zelfs: Hij is vreugde in hun moeilijke tijden.

Moed inspreken

Een ander Bijbelgedeelte waar hetzelfde woord voorkomt — namelijk “chairete” (χαίρετε), “verheugt u” — is in de brief aan de Filippenzen. Paulus schrijft deze brief terwijl hij in de gevangenis zit in Rome. Ook in dit geval kan hij de gemeente niet bezoeken, maar door brieven kan hij toch contact met hen houden. Meerdere keren roept hij de gemeente op om zich te verheugen en ook zegt hij herhaaldelijk dat hij zelf verheugd is. De brief zit vol met momenten van en oproepen tot vreugde. Dit is bijzonder, aangezien Paulus in een moeilijke situatie zit. Het is nog niet duidelijk wat er met hem zal gebeuren, maar desondanks vindt hij genoeg vreugde voor zichzelf en om anderen te bemoedigen!

De vreugde van Paulus komt, wederom, van God. Niet voor niets zegt hij twee keer laat de Heer uw vreugde blijven (3:1, 4:4, NBV) en zegt hij bij de tweede keer ook wees altijd verheugd (4:4, NBV). Vreugde lijkt een belangrijk thema in deze brief en Paulus laat ook zien dat vreugde vinden in moeilijke tijden mogelijk is door Gods hulp. Zo vertelt hij:

De Heer heeft mij veel vreugde heeft gegeven nu u eindelijk uw zorg voor mij hebt kunnen tonen
– Filippenzen 4:10 (NBV)

Hij voegt eraan toe dat hij wist dat de gemeente aan hem dacht, maar dat het hem verheugt dat ze dit nu hebben laten zien. Ook verheugt het Paulus dat het nieuws en de naam van Jezus worden verkondigd en ook al weet hij dat niet iedereen dat doet uit oprechte overwegingen, schrijft Paulus: dát het gebeurt verheugt me (1:18). In deze dingen die klein kunnen lijken in vergelijking met zijn situatie, vindt Paulus toch vreugde door God.

Een bron van vreugde

Is het dan altijd makkelijk om je te verheugen? Zeker niet. Vreugde vinden in moeilijke tijden is een uitdaging, maar het is een uitdaging die we niet alleen aan hoeven te gaan. Buiten ons bestaat er een bron van vreugde die nooit opdroogt. Gods bestaan, zijn plan voor de wereld, zijn liefde voor ons: in God zijn er zoveel redenen om ons te verheugen. De Bijbel biedt prachtige vooruitzichten en beloften waar we ons aan vast mogen houden. We kunnen vreugde vinden in moeilijke tijden door de hoop die God geeft. Toch staat er niet voor niets in Prediker dat er een tijd is voor alles, ook: een tijd om te huilen, en een tijd om te lachen (3:4, NBV).

Het vasthouden aan Gods vreugde betekent niet dat we geen verdriet of pijn meemaken, maar het geeft wel een perspectief om die momenten een plek te geven. We mogen hoop vinden in die vreugde en ons eraan vasthouden. De moeilijke momenten zijn niet eeuwig, maar God is dat wel; we kunnen delen in zijn liefde en vreugde door de Heilige Geest die ons altijd wil bijstaan.

Aan de slag!

Vraag God vandaag om zijn vreugde. Houd bij waar je vreugde vindt in je dag of waar je juist wel wat vreugde kunt gebruiken. Geen ding is te groot of te klein! Schrijf het bijvoorbeeld als notitie in je telefoon of neem een notitieboekje met je mee. Dank God voor de momenten van vreugde en vraag om zijn hulp als je niet goed weet waar je je over kan verheugen op dat moment. Kijk aan het eind van de dag eens naar wat je hebt opgeschreven. Heb je iets gemerkt van Gods vreugde in je dag?