Spreuken: de weg naar wijsheid

01

aug

Alina van Rijn

Kennis, informatie, weetjes, feitjes en fabels. Ons hoofd zit er vol mee. Gemiddeld maar liefst 60.000 gedachten die dagelijks door je hoofd stromen. Begrijp me niet verkeerd, kennis is gaaf! Kennis is mooi. Maar kennis en wijsheid zijn niet hetzelfde. Je kunt veel weten en toch niet wijs zijn. Kennis kun je overal verzamelen, maar waar haal je nu wijsheid vandaan? Ook hierin laat God ons niet aan ons lot over. Hij geeft ons zijn Woord. Hij geeft ons Spreuken. Waarom? Zodat we kunnen leren hoe we wijs en verstandig kunnen leven.

Wie wijs is, zal horen en inzicht vermeerderen, en wie verstandig is, zal wijze raad verwerven.
– Spreuken 1:5 (HSV)

Wijsheid door te luisteren

Door deze lessen leren mensen hoe ze moeten leven. Ze worden er wijs en verstandig door.
Staat er heel mooi in de Samenleesbijbel. In het Bijbelboek Spreuken staat ‘wijsheid verwerven’ centraal. Instructies voor een wijs en Godvrezend leven. Een boek vol wijsheid zodat je kunt leren hoe je moet leven. Hoe je wijs en verstandig wordt. Maar ook hier geldt: je kunt het lezen en opslaan in je hoofd, bij wijze van het hele bijbelboek uit je hoofd leren en toch nog steeds niet wijs zijn. Want wijsheid wordt in eerste instantie ontvangen door je hart en niet door je verstand. Wijsheid luistert. Daar begint het mee. Luisteren. Luisteren naar de rijke woorden uit Spreuken. Want wie wijs is, zal horen en inzicht vermeerderen.  

Wijsheid door vermaning

Om vermaning die inzicht biedt, aan te nemen.
Staat in Spreuken 1 vers 3a. Vermaning, oftewel: terechtwijzing, tucht en onderwijzing. Het verwerven van wijsheid moet blijkbaar gepaard gaan met vermaning. Niet zo gek eigenlijk, want wij mensen zijn nu eenmaal hardleers. Vaak leren we het meeste van onze fouten. Ik moet denken aan die keer dat ik een hete pan soep op de eettafel neerzette. “Niet aan zitten hoor, die pan is gloeiend heet,” zei ik tegen mijn dochter. Vervolgens is het eerste wat zij doet, met haar hand die hete pan aanraken. Herkenbaar?

“Jullie mogen niet van de vruchten van die ene boom eten.”

We deden het toch.

“Jullie mogen geen andere goden dienen.”

We deden en doen het toch.

“Je mag niet liegen.”

Dat leugentje om bestwil, wat me uiteindelijk flink in de nesten heeft gewerkt? Ik deed het toch.

God kan ons op verschillende manieren tuchtigen en onderwijzen. Soms doet Hij dit door wonderen of door bepaalde gebeurtenissen in ons leven. Die gebeurtenissen die ervoor zorgen dat je tot nieuwe inzichten komt. Een mens die onderwijs, correctie en zelfs tuchtiging toelaat, toont de bereidwilligheid om zich te laten corrigeren. De ideale mens die wordt beschreven in Spreuken, is iemand die bereid is te leren en zich te onderwerpen aan gezag. Sta jij hiervoor open? Terechtwijzing is namelijk niet heel gemakkelijk, als ik uit ervaring mag spreken. Maar uiteindelijk schuilt er achter de (soms harde) vermaning oneindige liefde. Hij wil niet dat wij onze handen branden. En daarom mogen, moeten en kunnen wij al Gods vermaningen en onderwijzingen aannemen, omdat dit uiteindelijk leidt tot inzicht. Tot wijsheid.

Wijsheid door eerbied

De vreze des HEEREN is het beginsel van de kennis.
– Spreuken 1:7 (SV)

‘De vreze des HEEREN’ wil niet zeggen dat je bang moet zijn voor God. Het betekent: ontzag hebben voor God. Dit houdt concreet in dat wij mensen in ons dagelijks leven rekening met Hem houden. Ons ervan bewust zijn dat Hij soeverein is. Heer van alles wat leeft. ‘De vreze des HEEREN’ is dan ook een levenshouding. Een nederige levenshouding waarbij we voortdurend beseffen hoe ontzagwekkend God is. Ontzag voor de Heere is het begin en het fundament van de kennis en wijsheid. Het woord wat hier gebruikt wordt voor kennis is het woord da´at. Ditzelfde woord vinden we terug in Genesis 2:9, waarin gesproken wordt over de boom van de kennis van goed en kwaad. De kennis om te bepalen om iets te doen of te laten. De kennis om te weten of iets wel of niet goed is om te doen. Die kennis is te vinden in het ontzag voor de Heere.

In de vreze des HEEREN kan een mens de juiste verhouding tot God en de juiste levenshouding vinden. Want wie ontzag en eerbied heeft voor God is daarmee ook in staat om op een wijze en zuivere manier met medemensen om te gaan.

Verlang jij ook naar deze wijsheid? Deze lessen om wijs en verstandig door het leven te gaan? Om te luisteren met je hoofd en hart en de liefdevolle vermaningen aan te nemen? Om ontzag te hebben voor God en daaruit je wijsheid te putten? Mijn hart is gaan branden. Het jouwe ook?

Challenge!

´Wijsheid luistert´

  • Welke schat heb jij vandaag ontdekt?
  • Bedenk hierbij een challenge die je vandaag zelf of samen met iemand uitvoert. Check #spreukenchallenge op Instagram voor inspiratie van anderen en deel ook jouw challenge!

Deel deze overdenking

  1. Rita schreef:

    Mooi, zo is het!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

© 2023 Zij Lacht | Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap