Psalm 88: God schuift wanhoop niet opzij

In Nederland zijn we gewend om alles zo snel mogelijk op te lossen. Ervaar je een opgejaagd gevoel? Overweeg dan een cursus yoga. Ben je overwerkt? Ga er dan een weekje tussenuit naar Texel. Ben je ontevreden met je baan? Hup, naar de loopbaancoach. In de boekwinkel zijn een hele hoop ‘hoe overleef ik…’ handboeken te koop. Dus toen mijn moeder overleed, dacht ik dat er ook wel een handboek zou zijn voor rouwende jongvolwassenen. Ik zocht naar een handboek dat me zo snel mogelijk door het verdriet heen kon loodsen.

Guess what? Zo’n handboek bestaat niet. Op Google staat dat het bij verdriet niet zo werkt. Je moet “erdoorheen” gaan. Alleen zo kan het verdriet op een goede manier verwerkt worden. Ook in de Bijbel staat een soortgelijke boodschap.

Psalm 88: de meest wanhopige psalm

Neem nou Psalm 88: deze psalm is misschien wel het meest wanhopige lied van alle psalmen. Waar in andere klaagpsalmen vaak tóch een zonnestraal de duisternis doorbreekt, blijft het in deze psalm heel donker. Het laatste woord van de psalm is zelfs het woord ‘duisternis’.

De auteur van Psalm 88 is de Ezrahiet Heman. Hij schrijft dat hij zo overweldigd is door zijn ellende, dat zelfs vrienden hem mijden. Heman worstelt met de angst dat de Heere God hem misschien ook wel mijdt.

Hoewel er in deze psalm geen uitgesproken geloofsvertrouwen klinkt, is er wel sprake van een stil geloofsvertrouwen. Want Heman doet dag en nacht een beroep op God en noemt Hem nog steeds ‘de God van mijn heil’. Zelfs nu God geen antwoord lijkt te geven.

Stap voor stap door de oven heen lopen

In zijn boek Aan Gods hand door pijn en lijden gaat Tim Keller in op Psalm 88. Hij vergelijkt het lijden met een oven, waar we stap voor stap doorheen moeten lopen. Dus niet een oven waar we doorheen moeten rennen, maar lopen.

Hij schrijft: “Lopen is niets bijzonders. Het is ritmisch – het gaat om constant herhaalde handelingen die je lang in een vast tempo kunt volhouden. God zei in Genesis 17:1 niet tegen Abraham: ‘doe koprollen voor mij’ en zelfs niet ‘ga voor mij rennen’, omdat niemand dat soort handelingen dag in dag uit kan volhouden.”

Keller legt uit wat het concreet betekent. Het is dag aan dag bidden, Bijbel lezen en gehoorzamen. En ook met christelijke vrienden praten en naar de gezamenlijke eredienst gaan.

God kent onze duisternis

Over Psalm 88 schrijft Tim Keller: “Als we psalm 88 lezen, leren we daar in de eerste plaats dat mensen die moeten lijden, heel lang in de duisternis kunnen blijven. Drie keer komt in de psalm het woord duister(nis) voor; in vers 7, 13 en 19. Het is dus mogelijk om te bidden en te bidden en te verdragen, zonder dat dingen echt beter worden. De psalm eindigt zonder hoopvolle noot en dus is de les die we eruit moeten leren dat iemand die gelooft op de goede manier kan leven en toch in de duisternis kan blijven.”

En Derek Kidner schrijft: “Puur en alleen het feit dat dit soort gebeden in de Schrift staan, bewijst dat God er begrip voor heeft. Hij weet hoe mensen spreken als ze wanhopig zijn.”

Psalm 88 in de Bijbel

Ik vind het bijzonder dat deze psalm in de Bijbel staat. We geloven dat God Zelf de Schrift heeft geïnspireerd en samengesteld, toch? En Hij heeft dit gebed niet weggelaten. Tim Keller schrijft: “God zegt niet: “O! Echte gelovigen zeggen dat niet. Zoiets wil ik niet in mijn Bijbel hebben, hoor. (…) God blijft de God van deze man, niet omdat deze man een blij gezicht trekt en zijn emoties in bedwang houdt, maar uit genade.”

Psalm 88 moedigt je aan om ruimte en uiting te geven aan innerlijke strijd. Heman is een voorbeeld in kwetsbaarheid. Hij leert ons om dwars door het verdriet heen te gaan, maar Hij leert ons ook dat dat pijn doet. Daar mogen we open en eerlijk over zijn. 

Stap voor stap

God vraagt jou niets meer en niets minder dan om elke dag met Hem te wandelen. Stap voor stap. Door elke hete oven heen. Dwars door het water wat ons tot aan de lippen kan staan. Door de eenzame woestijn én door de grazige weiden. Stap voor stap aan Gods hand, tot onze voeten het Beloofde Land zullen betreden en we voor eeuwig mogen dansen op de gouden straten.

Aan de slag!

Je hebt nu best een bubs achtergrondinformatie gelezen over Psalm 88. Ben je benieuwd naar de hele psalm? Je leest hem hier: Psalm 88 of beluistert hem in een lied.

Bron: ‘Aan Gods hand door pijn en lijden’, Tim Keller