Prediker: hoop in een gebroken wereld

Tijdens het lezen van het bijbelboek Prediker voelde ik me overweldigd door de leegte en doelloosheid die de verteller ervaarde. Hoe verder ik kwam in het boek, hoe meer ik hoopte dat er een ‘maar’ zou volgen; dat er toch een lichtpuntje was. Gelukkig! Tegen het einde van het laatste hoofdstuk, las ik de zin die mij bracht wat ik nodig had: hoop.

Alles wat je hebt gehoord komt hierop neer: heb ontzag voor God en leef zijn geboden na.
– Prediker 12:13 (NBV) 

Vanuit dit bijbelvers wil ik met je kijken naar wat Prediker ons kan leren over Gods hoop in een gebroken wereld. 

Leegte onder de zon 

Lucht en leegte, zegt Prediker, lucht en leegte, alles is leegte. Welk voordeel heeft de mens van alles wat hij heeft verworven, al zijn moeizaam gezwoeg onder de zon?  
– Prediker 1:2-3 (NBV) 

Prediker ervaart leegte in zijn leven en in de wereld om hem heen. Hij heeft geprobeerd betekenis en geluk te vinden in wijsheid (1:13), in het genieten van wat fijn en goed was in het leven (2:1), in het vergaren van rijkdom en het ondernemen van grootse dingen (2:4, 2:9). Maar, zoals hij het zegt: “Het had geen enkel nut onder de zon.” (2:11)

Deze aanduiding, ‘onder de zon’, is belangrijk voor de context van Predikers uitspraken en wordt vaak herhaald. Het kan worden uitgelegd als het leven op aarde, letterlijk onder de zon. Waar Prediker ook kijkt en prachtige dingen voor zichzelf verzamelt, niets lijkt hem de vervulling te brengen die hij zoekt.  

Ontzag voor God, ondanks de wanhoop

Dat is waar vers 12:13 hoop brengt: ondanks zijn wanhoop, blijft Prediker van mening dat het belangrijk is ontzag te hebben voor God en Zijn geboden na te leven. In het volgen van God vindt hij dan toch betekenis! Dit deed mij denken aan wat Jezus zegt: 

Verzamel voor jezelf geen schatten op aarde: mot en roest vreten ze weg en dieven breken in om ze te stelen. Verzamel schatten in de hemel, daar vreten mot noch roest ze weg, daar breken geen dieven in om ze te stelen. Waar je schat is, daar zal ook je hart zijn.  
– Mattheüs 6:19-21 (NBV) 

Ondanks dat Prediker meerdere malen zegt dat het belangrijk is om te genieten van het leven (zie bijvoorbeeld 3:12-13, 5:18-19 en 7:14), vinden we uiteindelijk geen vervulling in wat onder de zon is.
Nee, ik geloof dat het in God is dat we vervulling vinden. Hij wil betekenis brengen in ons leven. Als we onze harten op Hem richten en we schatten in de hemel verzamelen in plaats van hier op aarde, wordt ons dagelijks leven rijk aan betekenis, door de plaats die wij mogen hebben in Zijn plan. 

Gods plan 

God heeft alles wat er is de goede plaats in de tijd gegeven, en ook heeft hij de mens inzicht in de tijd gegeven. Toch kan de mens het werk van God niet van begin tot eind doorgronden.  
– Prediker 3:11 (NBV) 

Maar als God een plan met ons leven heeft, waarom voelen we ons dan soms zo verloren? Door het boek heen beschrijft Prediker wat er mis is met de wereld. Overal waar hij zoekt naar iets waardevols, vindt hij slechts leegte. 

Dit herinnerde me eraan dat we in een gebroken wereld leven. Sinds de zondeval in Genesis speelt dit fenomeen al een rol. En Prediker, zoveel eeuwen geleden, zag die gebrokenheid net zo helder als wij vandaag. Maar er is hoop! Er is altijd hoop geweest, want God heeft een plan.

In deze wereld met al haar gebreken en haar pijn, is God aan het werk om Zijn Koninkrijk te bouwen en levens te vullen met Zijn liefde en goedheid. Prediker gaf al aan in vers 3:11 dat wij dit plan niet altijd zien of kunnen doorgronden, maar dat het belangrijk is om, ondanks ons onbegrip en onze twijfels, op God te vertrouwen. 

Wij mogen dan ook dankbaar zijn dat wij Gods reddingsplan al kennen. Wij mogen weten dat Jezus leeft en dat Hij voor ons gestorven is en opgestaan, om ons terug te brengen bij de Vader. We mogen uitzien naar de dag dat de wereld weer heel en vervuld is van alles wat goed is!

Hoop 

Deze overdenking wil ik graag afsluiten met een stuk uit Efeziërs, waarin je Predikers wijze woorden van vers 12:13 hoort echoën: 

Volg dus het voorbeeld van God, als kinderen die hij liefheeft, en ga de weg van de liefde, zoals Christus, die ons heeft liefgehad en zich voor ons gegeven heeft als offer, als een geurige gave voor God.  
– Efeziërs 5:1-2 (NBV) 

Ook al leven wij nog in een gebroken wereld, God is er altijd. Wij mogen getuigen van Gods liefde: het offer dat Jezus bracht uit liefde voor ons allemaal. Wij mogen Zijn voorbeeld volgen en God en onze naasten liefhebben. We mogen iets van Gods licht brengen in de duisternis, Zijn vervulling in de leegte. Door al onze twijfels en vragen heen, mogen wij vertrouwen op de Heer. Hij is onze hoop. 

Aan de slag! 

Luister het lied ‘You Never Let Go’ van Matt Redman.

Deze overdenking verscheen eerder op Zij Lacht en is geschreven door oud-schrijfster Iona van den Dries.