Precies genoeg – waarom hamsteren dus echt niet nodig is

In de televisieuitzending rond het Nationaal Gebed onderkent Marleen Stelling eerlijk de neiging bij zichzelf om te gaan hamsteren¹. De website van de Rijksoverheid schrijft dat het begrijpelijk is dat mensen het zekere voor het onzekere willen nemen, maar maant dat het niet nodig is om te hamsteren².
De neiging om te hamsteren is al oud. Als de Israëlieten onderweg zijn naar het beloofde land stelt de Heer hen op de proef door hen elke dag manna te geven. Zo leren ze op de Heer te vertrouwen die hen voor elke dag genoeg geeft. Dat blijkt nog knap lastig. Je leest erover in Exodus 16.  

Het volk Israël is op reis naar het beloofde land. Vanuit de slavernij van Egypte zijn ze onderweg naar een nieuwe manier van leven. Een leven in vrijheid ligt in het vooruitzicht. Maar eerst moeten ze door de woestijn. De woestijn is een droge en dorre plek, een plek van gevaren en onzekerheid. In die onzekerheid is God hun gids. ‘s Nachts is Hij voor hen als een kolom van vuur en overdag als een wolk. Hij heeft zich een sterke bevrijder getoond bij de Rode Zee toen Hij voor hen een pad maakte door de golven. Maar gauw genoeg zijn ze dat alweer bijna vergeten en klagen ze tegen Mozes dat Hij hen zeker in de woestijn zal laten sterven.  

Wat is dat? 

God reageert op een bijzondere manier. Op een heel speciale manier gaat Hij hen voorzien van dagelijks brood. Zoiets hebben de Israëlieten nog nooit gezien en hun eerste reactie is dan ook: Wat is dat? Daaraan dankt dit eten zijn naam: manna, wat is dat? Mozes geeft aan de mensen duidelijke instructies hoe ze met het manna om moeten gaan. Ze moeten voor één dag genoeg verzamelen. Niet iedereen kan daarmee dealen. Sommige mensen nemen het onzekere voor het onzekere en hamsteren een extra portie. Dat pakt niet goed uit. Speelt het gebrek aan conserveringsmiddelen hen hier parten of is het woestijnklimaat niet erg gunstig? Het manna is niet meer te eten de volgende dag. Ik denk dat er vooral een boodschap vanuit gaat. Kunnen ze erop vertrouwen dat God morgen opnieuw voor hen zorgt?  

Precies genoeg 

Er is nog iets bijzonders aan de hand met het manna dat God geeft. Mozes geeft richting in hoe het manna moet worden verdeeld maar ook die instructie is lastig op te volgen. In de verzen 17 en 18 van Exodus 16 lezen we dat sommigen veel verzamelen en anderen weinig. Het lijkt wel alsof sommigen vooral aan zichzelf denken, te hamsteren en daarbij de ander te vergeten. Toch blijkt iedereen een portie per persoon te hebben verzameld, precies genoeg voor iedereen, zo lezen we: 

Zij maten het met de gomer. Wie veel had verzameld, had niets over, en hem die weinig had verzameld, ontbrak niets. Ieder had zóveel verzameld als hij eten kon.   
– Exodus 16:18 (HSV) 

Er zit een belangrijke les in. In deze tussenperiode moeten ze ook leren hoe ze met elkaar omgaan. In het beloofde land ligt de verantwoordelijkheid bij henzelf om te zorgen dat niemand iets tekort komt, maar nu wordt dat nog voor hen geregeld. Wat een ander systeem hanteert God hier dan wij gewend zijn. Er is elke dag genoeg voor iedereen.  

Woestijnperiode 

Is deze periode voor jou een woestijnperiode? Eerljk gezegd vind ik dat het leven een stuk stiller en droger is geworden. Ik voel me onrustig in mijn eigen huis en verlang naar meer. Meer contact met andere mensen bijvoorbeeld, meer leuke dingen, meer zekerheid over hoe het verder zal gaan. Misschien herken je de onrust. Vandaag is alles best oké, maar wie zegt je dat het morgen ook nog zo zal zijn? Had je toch meer moeten hamsteren? In het manna leerde God zijn volk elke dag op Hem te vertrouwen. Er was geen zekerheid over het manna van de volgende morgen, ze hadden geen opslagschuren, ze moesten vertrouwen op Hem. Bij mij komt er langzamerhand een soort overgave. Ik probeer te leren dat God mij voor vandaag genoeg geeft. Hij heeft altijd voor mij gezorgd. Hij zorgt vandaag voor mij en ik geloof dat Hij dat morgen ook zal doen omdat Hij trouw is.  

Een nieuwe morgen 

Het volk Israël moest in de woestijn leren hoe God elke dag trouw is. Ze leven van het dagelijkse manna maar dat duurt niet eeuwig. Er zou een tijd komen dat ze niet alleen maar manna aten maar ook vijgenkoeken. Een tijd van feesten in plaats van overleven zou aanbreken. Er komt een nieuwe morgen. In deze tijd waarin ik dingen mis, zie ik hoe bijzonder ze zijn, terwijl ik ze als vanzelfsprekend beschouwde.
Wat kijk ik uit naar dat moment van samen zingen op een zonnige zondagmorgen (en mijn kinderen lekker in de crèche achterlaten). Kun jij je overgeven aan Gods zorg voor jou? Door zijn trouw ben je vanmorgen weer wakker geworden. Kun je tegelijkertijd het verlangen koesteren naar een nieuwe toekomst? Ik wens je daarbij Gods vrede toe voor deze dag.   

Aan de slag! 

• Waar zie jij Gods zorg in jouw leven?  
• Hoe kun jij bijdragen aan een maatschappij waarin er voor iedereen genoeg is?