Over Job en zijn vrienden: 6 tips om iemand bij te staan in het lijden

Vandaag duiken we in het boek Job. Job is een rijk en aanzienlijk man, godvrezend én oprecht. Job houdt zich afzijdig van het kwaad (Job 2:3). Helaas raakt Job op een dag alles wat hem dierbaar is kwijt. Al zijn kinderen, zijn hele bezit én zijn gezondheid. Hoe reageert Job hierop en wat is de reactie van Jobs vrienden? 

Job verlangt ernaar dat het lijden ophoudt: “Waarom ben ik niet van de baarmoeder af gestorven en heb ik de geest niet gegeven toen ik uit de buik naar buiten kwam? (…) dan zou ik nu neerliggen en stil zijn; ik zou slapen, dan zou ik rust hebben.” (Job 3:11+13, HSV) 

Hij vraagt zich af waarom hij eigenlijk nog in leven is: “Waarom geeft God (…) het leven aan bitter bedroefden van ziel? Zij verlangen naar de dood (…) zij speuren ernaar, meer dan naar verborgen schatten.” (Job 3:20, HSV) 

Jobs omgeving

Jobs vrouw biedt Job geen geestelijke en emotionele steun. Zij geeft Job het advies God vaarwel te zeggen en te sterven; op te geven dus. Maar vandaag wil ik graag met je kijken naar de vrienden van Job: wat is hun rol te midden van Jobs lijdensweg? 

Toen de drie vrienden van Job van al dit onheil dat hem overkomen was, hoorden (…) spraken zij met elkaar af om naar hem toe te gaan om hen hun medeleven te betuigen en hem te troosten. (…) Zo zaten zij met hem op de aarde, zeven dagen en zeven nachten. Niemand sprak een woord tot hem, want zij zagen dat het leed zeer hevig was.
– Job 2:12-14 (HSV)

Wat kunnen wij leren uit de situatie van Job? Dit zijn 6 tips om iemand bij te staan in het lijden: 

1. Er zijn!

Dit is het allerbelangrijkste als iemand psychisch of anderszins lijdt. Als God onbereikbaar is (geworden) voor iemand dan kun jij dichtbij zijn. In eerste instantie doen Jobs vrienden het goede. Ze lijden met hem mee. Maar hierna strijden ze tégen Job, door hun veroordelende woorden.

2. Wees spaarzaam met je woorden, luister vooral

De ‘waarom-vraag’ van het lijden kunnen wij niet beantwoorden. Jobs vrienden schuiven hem (onterecht!) schuld tegenover God in de schoenen om zijn lijden te verklaren. “Och zwegen jullie maar helemaal!”, zegt Job in Job 13:5 (HSV).

Zwijg tegenover mij, zodat ik zelf kan spreken. Hoelang blijven jullie mijn ziel bedroeven, en mij met woorden verbrijzelen?
– Job 19:2 (HSV)  

3. Wees bewogen

“Ontferm je over mij, ontferm je over mij!”, dat is waar Job in Job 19:21 (HSV) om smeekt. Dit betekent: “trek je mijn lot aan, zorg voor mij”.

4. Oordeel niet!

Iemand (ver)oordelen maakt dat je jezelf boven die ander verheft. Maar God wil juist dat je náást een ander staat.

Zou ík ook spreken zoals jullie, als jullie ziel in de plaats van mijn ziel was? Zou ik woorden aaneenrijgen tegen jullie, en zou ik mijn hoofd over jullie schudden? Ik zou jullie met mijn mond bemoedigen; medelijden zou mijn lippen inhouden.
– Job 16:4-5 (HSV)

Iemand die in diepe nood verkeert heeft het nodig dat mensen zonder oordeel om hem of haar heen staan! Daarnaast mag je iemand natuurlijk wel wijzen op de eigen verantwoordelijkheid om ‘naar beste vermogen’ om te gaan met de situatie waar iemand zich in bevindt. 

5. Zoek God

In zijn lijden is God voor Job ‘onvindbaar’: “Ga ik naar voren, dan is Hij er niet, of naar achteren, dan merk ik Hem niet op. Als Hij aan de linkerkant werkt, aanschouw ik Hem niet; keert Hij Zich naar de rechterkant, dan zie ik Hem niet.” (Job 23:8-10, HSV)

Als iemand die lijdt het zicht op God (tijdelijk) kwijt is, mag jij diegene geestelijk bijstaan door hem of haar bij God te brengen in gebed. Je mag bidden dat God iemand door beproevingen heen vasthoudt en iets hoopvols tot stand zal brengen. 

6. Blijf trouw!

Het boek Job eindigt ermee dat God het voor Job opneemt. Gods trouw wordt zichtbaar! God vraagt Job om te bidden voor zijn vrienden. Als Job dit doet, komt er een omkeer in zijn leven (Job 42:10).

 “Waar is God in het lijden? Die vraag wordt vaak gesteld. Vandaag wil ik jou vragen: waar ben jíj in het lijden? God vraagt van jou en mij om bewogen aanwezig te zijn in het leven van hen die door lijden heengaan. Ben jij beschikbaar?  

Aan de slag!

Vraag jezelf eens af: Waar ben ík in het lijden?