Nieuwe maan: een feestdag voor de Joodse vrouw

De Bijbel spreekt diverse keren over de maan, bijvoorbeeld in de psalmen. In het Jodendom heeft de maan een speciale plek gekregen. En in het bijzonder worden vrouwen ermee in verband gebracht. Eén keer per maand hebben zij een dag vrij van huishoudelijke taken, om tijd aan God te besteden. Waar komt deze traditie vandaan? Wat vertelt de maan ons?

De maan als uitgangspunt voor de kalender

Blaas [op] de bazuin bij nieuwe maan, bij volle maan, op onze feestdag. Want dit is een verordening in Israël, een bepaling van de God van Jakob.
– Psalm 81:4-5 (HSV)

Mozes krijgt in Exodus 12 uitleg over hoe het jaar in elkaar zit. Op die manier weet het volk Israël precies wanneer zij welk feest moeten vieren, tot op de dag en het uur nauwkeurig. De maan heeft hierbij een speciale plek gekregen. Er werd, en wordt nog steeds, gekeken naar de stand van de maan om de dagen te bepalen. Ook spreken de Joodse mannen iedere maand een dankgebed uit over de maan: de Kiddush Levana. Dit dankgebed bestaat uit een reeks psalmen en liederen en wordt buiten, onder het licht van de volle maan, met elkaar gezongen (Psalm 148, 150, 2, 121 en 67). De mannen danken God voor het plaatsen van de maan en de sterren, want ook daarin komt naar voren wie God is en hoe machtig en groot Hij is.

Waarom de maan?

Loof Hem, zon en maan, loof Hem, alle lichtende sterren. Loof Hem, allerhoogste hemel, en water dat boven de hemel is. Laten zij de Naam van de HEERE loven, want toen Hij het gebood, werden zij geschapen.
– Psalm 148:3-5 (HSV)

Is de zon niet een veel stabieler licht? De maan weerspiegelt het licht van de zon en heeft daarmee minder impact. Hij is minder goed zichtbaar en voelbaar.

Wat ik mooi vind, is dat God vaak het kleine gebruikt om ons iets te leren of te laten zien. Hij gebruikt datgene, waar wij misschien minder van onder de indruk zijn. Het lijkt alsof de maan een minder belangrijke plek heeft gekregen, maar juist hier doorheen is Gods werk te zien.
Zo gaat de maan iedere maand door een cyclus, van een klein streepje tot de volle maan. Precies zo gaan wij door een cyclus van een leven zonder God, naar een leven met God. Dan verandert er iets in ons leven. De maan is dan een herinnering aan dat we altijd opnieuw mogen beginnen bij God. Maar ook dat wij, door tijd met Hem door te brengen, steeds ‘voller’ en zekerder worden van Hem en meer en meer uit geloof gaan leven.

Door gebeurtenissen kan je stil komen te staan of je afvragen waar God is. Kijk dan een keer naar de maan en zie Gods trouw. Hij is er en zal jou erdoorheen leiden, zodat je weer gaat schijnen door middel van het licht van de Zon dat jij, net als de maan, mag weerspiegelen.

Een speciale dag voor vrouwen

Hoewel de mannen de Kiddush Levana uitspreken, zijn het juist de vrouwen die op de dag van de ‘nieuwe maan’ een speciale rol hebben gekregen. Om dat beter te begrijpen, moeten we terug naar de geschiedenis van Mozes op de berg Sinaï (Exodus 32).

Mozes was lang weg en het volk miste een leider. Aäron zegt het volk daarom goud bij elkaar te verzamelen. Hij benoemt specifiek waar dit goud vandaan moet komen, namelijk van de vrouwen, zonen en dochters.

In vers 3 van het hoofdstuk lezen we dat het volk het goud bij Aäron brengt. In het Hebreeuws gebruikt dit vers mannelijke woorden. Hierdoor gaan uitleggers ervan uit dat de vrouwen niet meededen aan deze goddeloze praktijken. Het was in ieder geval duidelijk dat het volk niet zonder zichtbare leider kon. Daarom gaf God de opdracht om de Misjkan (de tabernakel) te maken (Exodus 35). Maar wel onder de voorwaarde dat iedereen iets zou bijdragen aan dit project.

In vers 22 staat dat mannen en vrouwen (en dus niet ‘het volk’) kwamen om hun sieraden te brengen. Dit keer deden de vrouwen wel mee, omdat deze opdracht bij God vandaan kwam.
De vrouwen werden beloond voor hun standvastige geloof en kregen de eerste dag van de maand als een feestdag. Op deze dag komen we bij elkaar voor Bijbelstudie en laten we de huishoudelijke taken liggen, om ons op God te richten.

Er zijn nog meer connecties tussen de maan en de vrouw die ik niet heb genoemd. Ik vind het mooi en bijzonder om te zien dat echt alles met elkaar in verbinding staat. God heeft niets zomaar geschapen. Er zit zoveel meer achter dan ik kan bevatten. Dat laat zien hoe diep Gods wegen zijn!

Aan de slag!

Luister naar het lied ‘Maan en Sterren’ van Adem Project.