Mozes: Egyptenaar, herder en leider (deel 3)

We hebben de afgelopen twee dagen Mozes als Egyptenaar en herder gehad, vandaag gaan we over naar de roeping die God voor hem had: leider zijn van het volk van Israël. 80 jaar was hij op deze taak voorbereid, wat maakte hem tot een goede leider? 

De uittocht 

Toen Jakob en zijn kinderen in Egypte kwamen, was het nog gewoon een grote familie. Toen ze uit Egypte vertrokken was het een groot volk van 600.000 mannen (vrouwen en kinderen niet meegeteld!). De belofte die God aan Abraham had gegeven, was uitgekomen! Het volk was bijna ontelbaar groot geworden. Het betekent ook dat Mozes voor een enorme taak stond. Hij moest deze enorme mensenmassa leiden en ze Gods wetten leren.  

Wat maakte Mozes tot een goede leider? 

1. De relatie tussen God en Mozes

Ik ben ervan overtuigd dat Mozes een goede leider was, omdat hij zo’n goede relatie had met God. God sprak tot Mozes van persoon tot persoon, ze hadden een soort vriendschap die nog nooit iemand met God had gehad.  

JHWH sprak persoonlijk met Mozes, zoals een mens met een ander mens spreekt.
– Exodus 33:11 (NBV) 

Mozes kende het hart van God en hij mocht zelfs zijn majesteit zien. Dat veranderde Mozes (niet alleen figuurlijk, want zelfs zijn gezicht ging er van glanzen!) en zijn relatie met God werd er door verdiept. Ook al de Israëlieten konden de verandering zien. Hoe mooi is dat! Dat je aan iemand kunt zien dat hij met God heeft gepraat. 

2. Mozes vertrouwde op God 

Mozes’ eerste optreden als leider was nog voordat ze uit Egypte vertrokken. Aäron en Mozes moesten de farao vertellen dat hij het volk moest laten gaan. Toen de farao de eerste keer weigerde, ging Mozes weer twijfelen aan God en aan zichzelf (Exodus 5:22), maar je ziet door de plagen heen dat Mozes steeds meer vertrouwen krijgt in God. Ik kan me voorstellen dat hij zich gesterkt heeft gevoeld door alle wonderen die God verrichtte. God leidt uiteindelijk na de laatste plaag het volk uit Egypte, als een geordend leger (Exodus 6:18). Zo mooi! God is een God van orde, niet van chaos. Daarnaast ging God met hen mee, overdag in een wolkkolom en ’s nachts in een vuurzuil. God was de echte leider van het volk, Mozes zijn vertegenwoordiger. 

Dan komen ze aan bij de Rietzee, ze slaan hun tenten op en horen na een tijdje gebulder achter zich. Het leger van de farao komt eraan! De Israëlieten wenden zich tot Mozes die zegt dat ze niet bang hoeven te zijn, omdat God de overwinning zal behalen. Mozes was getransformeerd door het optreden van God in Egypte. Hij was niet meer onzeker, maar vol vertrouwen dat God hun zou verlossen van de Egyptenaren. God had niet alleen het leven van de Israëlieten veranderd, maar ook dat van Mozes.   

Zo redde JHWH de Israëlieten die dag uit de handen van de Egyptenaren. Toen ze de Egyptenaren dood langs de zee zagen liggen en het tot hun doordrong hoe krachtig JHWH tegen Egypte was opgetreden, kregen ze ontzag voor JHWH en stelden ze hun vertrouwen in hem en in zijn dienaar Mozes.
– Exodus 14: 30-31 (NBV) 

Een goede leider geeft het goede voorbeeld en Mozes kan het goede voorbeeld geven door zelf te vertrouwen op God.  

3. Mozes hield van het volk 

Mozes houdt enorm veel van de Israëlieten. En dat terwijl ze zo vaak klaagden en mopperden. God hield ook van zijn volk, maar als Hij ziet dat ze zondigen tegen Hem door een gouden kalf te maken is de maat vol. Hij wil het volk uitroeien. Hij zegt tegen Mozes: 

Ga terug naar beneden, want jouw volk, dat je uit Egypte hebt geleid, misdraagt zich. Nu al zijn ze afgeweken van de weg die ik hun gewezen heb. (…) Houd mij niet tegen: mijn brandende toorn zal hen verteren. Maar uit jou zal ik een groot volk laten voortkomen.
– Exodus 33: 7-8, 10 (NBV) 

God lijkt al afstand te hebben genomen van het volk. Het is niet meer zijn volk, maar het volk van Mozes. Gelukkig heeft Mozes zo’n goede relatie met God dat hij Hem kan herinneren aan het verbond van Abraham, Isaak en Jakob en God ziet van de vernietiging af. Mozes had het ook als een compliment kunnen zien. God wilde een groot volk uit hem laten voortkomen! Maar net zoals hij destijds niet aangesproken wilde worden als zoon van de dochter van de farao, hield hij nu ook te veel van het volk om dat te laten gebeuren. Mozes is de bemiddelaar en stelt het volk op een hoger plaats dan hijzelf. Een goede leider zorgt ervoor dat het algemene doel of de mensen op een hogere plaats komen te staan dan hij zelf. Daarnaast is hij dienstbaar en nederig. Eigenschappen die Mozes zeker bezat als leider van het volk! 

4. Mozes had de goede mensen om zich heen 

Als een goede leider van een volk van meer dan een miljoen mensen kan je niet alles alleen doen. Dat besefte Mozes’ schoonvader Jetro maar al te goed. Toen hij langskwam, gaf hij Mozes advies om wijze mannen uit te zoeken onder het volk en die mensen aan te stellen om ook recht te spreken over kleinere groepen. Zo kon Mozes’ last verlicht worden. (Exodus 18) Mozes had kunnen denken: ‘ongevraagd advies, daar heb ik geen zin in!’ Maar hij volgt het advies van zijn schoonvader op.  

Een goede leider moet ook goede mensen om zich heen hebben die kritisch zijn en zorgen dat je jezelf niet voorbij loopt. Mozes had die mensen om zich heen. Hij had bijvoorbeeld Jozua, die net zo gericht was op God als Mozes. Of bijvoorbeeld Aäron, die hem altijd bij stond en Chur, die hem hielp zijn armen omhoog te houden tijdens de slag met de Amalekieten (Exodus 17). Heb jij ook mensen in je leven die je bemoedigen, je bijstaan als je het moeilijk hebt en die je aansporen om het goede te doen? 

Aan de slag! 

We zijn aan het einde gekomen van de drie overdenkingen over het leven van Mozes. Wat heeft jou het meeste aangesproken? Voor mij was de relatie tussen Mozes en God heel bijzonder om te zien. Deze relatie heeft Mozes veranderd als leider en als mens. Welke ervaring(en) met God heeft of hebben jou leven veranderd? Schrijf ze eens op. Het is heel mooi om in moeilijke momenten herinnerd te worden aan dingen die God in je leven heeft gedaan. Als je dat hebt gedaan, luister dan dit lied en laat de woorden tot je doordringen: 

‘If the past could talk it would tell me this: My God isn’t finished yet! If he did it before He can do it again!’