Mozes: Egyptenaar, herder en leider (deel 1)

Ik wil jullie in drie overdenkingen meenemen door het leven van Mozes. Zijn leven kan je opdelen in drie delen: hij was 40 jaar Egyptenaar, 40 jaar herder bij zijn schoonvader en 40 jaar leider van het volk Israël. In dit eerste deel gaan we in op Mozes als Egyptenaar. Gods plan van de uittocht uit Egypte en de reis naar Kanaän wordt hiermee in werking gezet. Hij had immers beloofd aan Abraham, Isaak en Jakob dat hij Kanaän aan hun zou geven als land om in te wonen, maar de Israëlieten woonden nog steeds in Egypte. Zijn plan voor de uittocht begint bij de geboorte van Mozes.  

Het allereerste begin 

Jozef was onderkoning in Egypte, haalde zijn vader en broers er ook heen en ze bleven in Gosen wonen. De familie breidde zich enorm uit en werd een groot volk. Niemand dacht er blijkbaar aan om weer weg te gaan uit Egypte, het was er fijn vertoeven. Ze hadden er huizen, Gosen was een vruchtbaar stuk land voor hun dieren, ze hadden er genoeg te eten, kortom: een top plek! Totdat er een paar generaties later een nieuwe farao kwam, die dacht: ‘Dat volk is wel heel groot geworden. Als we oorlog krijgen en ze sluiten zich aan bij de vijand, ben ik mooi de pineut.’ Daarom maakte hij slaven van ze en om ervoor te zorgen dat ze zich niet verder uitbreidden, liet hij alle pasgeboren jongetjes in de Nijl werpen.  

De geboorte van Mozes 

Door hun geloof konden Mozes’ ouders hem na zijn geboorte drie maanden verborgen houden. Ze vonden hun kind erg mooi en waren niet bang voor het bevel van de koning.
– Hebreeën 11:23 (NBV) 

Mozes’ leven begint in een gevaarlijke situatie. Gelukkig dachten zijn ouders anders over het bevel van de farao. Ze hielden Mozes drie maanden lang verborgen voor de soldaten. Knap als je bedenkt dat zo’n klein kindje ook wel eens huilt, lacht of schreeuwt. Ze konden dit alleen doen door hun geloof. Ze geloofden dat God hun wijsheid zou schenken en zou beschermen tegen de farao. Wat een groot vertrouwen ook toen Mozes’ moeder een rieten mandje maakte en Mozes zo in de Nijl achter liet. Wist ze dat de dochter van de farao er altijd ging baden? We weten het niet, maar wat wel duidelijk is, is dat Jochebed, Mozes’ moeder, haar leven en dat van Mozes in de handen van God legt. Wat heel bijzonder is, is dat het woord voor het ‘rieten mandje’ in het Hebreeuws hetzelfde is als het woord dat gebruikt wordt voor de ark (van Noach). In allebei de verhalen worden de personen in de ark/rieten mand gered van het water en van de dood. 

Als de dochter van de farao het mandje vindt en medelijden krijgt, mag Jochebed Mozes voeden en daarmee ook opvoeden in de eerste jaren van zijn leven. Als je één moeder als voorbeeld wilt hebben, dan is het Jochebed wel! Het zal me niets verbazen dat haar opvoeding en haar vertrouwen op God van grote invloed zijn geweest op de rest van Mozes’ leven.   

Mozes aan het hof 

Mozes gaat dan naar het paleis, groeit verder op aan het hof en zal een goede opleiding hebben gehad. Hij zal vast de taal en geschiedenis van het land hebben bestudeerd, hij zal in aanraking zijn gekomen met al hun goden en hij zal een goede legeropleiding hebben gehad. Mozes’ leven verandert drastisch: hij wordt omgetoverd tot Egyptenaar! 

Door zijn geloof weigerde Mozes, toen hij volwassen werd, aangesproken te worden als zoon van een dochter van de farao.
– Hebreeën 11:24 (NBV) 

Maar schijn bedriegt. Mozes zag er misschien aan de buitenkant uit als een Egyptenaar, maar hij was van binnen een Israëliet. Hij voelt zich verbonden met zijn volk en zijn God. In het vers in Hebreeën staat zelfs dat Mozes weigerde om als zoon van de dochter van de farao te worden aangesproken. Je zou denken: dat is toch juist een voorrecht! Als zoon van de dochter van de farao had je vast wel mooie privileges en had je aanzien, maar Mozes wilde dat niet. Hij had een hart voor het volk, voelde zich verbonden en kon het daarom ook niet aanzien dat het volk zo mishandeld werd. Ik kan me voorstellen hoe machteloos Mozes zich kan hebben gevoeld, vanuit zijn paleis kijkend naar de zwoegende Israëlieten.  

En dan gaat hij op een dag het paleis uit, op zoek naar de mensen van zijn volk. Een Hebreeër wordt geslagen en als hij dat ziet, kijkt hij om zich heen en slaat de dader, de Egyptenaar, dood. Niet zo’n slimme zet Mozes! De farao komt erachter en Mozes moet vluchten. Ondanks dat het niet zo’n slimme zet is, kun je wel zien dat Mozes streeft naar gerechtigheid en het graag voor het volk en de zwakkere op wil nemen. Eigenschappen die later nog wel van pas gaan komen als leider! Maar tot die tijd zal Mozes’ leven weer veranderen en zal hij 40 jaar verwijderd zijn van zijn geliefde volk en een leven leiden als herder.  

Wat we kunnen leren van Mozes als Egyptenaar 

Er zijn twee dingen die er voor mij uitspringen in dit verhaal waar we iets van kunnen leren: 

1. Mozes’ leven veranderde totaal toen hij in het paleis ging wonen, maar hij vergat niet waar hij vandaan kwam en wie hij was. Hij wist dat hij bij het volk van Israël hoorde en dat hun God de echte God was. Dat is ook een les voor ons: onthoud wie je bent, ook als de wereld om je heen verandert. Laat je niet verleiden om te veel met aardse dingen bezig te zijn, maar richt je ogen op God. Je bent een kind van Hem!  

2. We kunnen ook heel veel leren van het vertrouwen van Mozes’ ouders. Ze legden Mozes’ leven en dat van hun zelf in de handen van God. Wat een voorbeeld voor ons! Ons leven en ook dat van onze familieleden mogen we in zijn handen leggen. 

Aan de slag! 

In de eerste paar hoofdstukken van Exodus komt de naam van God niet voor. Het lijkt alsof Hij heel ver weg is in het leven van de Israëlieten en in Mozes’ leven. Toch zie je dat er wonderlijke dingen gebeuren en dat er een enorm godsvertrouwen is bij Mozes’ ouders. Het zou me niets verbazen als zij zich vasthielden aan de belofte die God aan Abraham, Isaak en Jakob had gedaan. Dat ze uiteindelijk naar het beloofde land zouden gaan.  

Misschien heb jij ook wel momenten in je leven dat je een tijd niets merkt van Gods aanwezigheid. Dat je in al je moeilijkheden verdrinkt. Wellicht helpt het je dan ook om je te richten op de beloftes die God geeft.
Luister dit lied en laat je gedachten weer focussen op de prachtige beloften die God ons geeft!