Leven vanuit regels, versus leven vanuit relatie

Schriftgeleerden stonden bekend om hun wettische levenshouding en hun schijnheiligheid. Ze protesteerden regelmatig, bijvoorbeeld wanneer Jezus iemand genas op de sabbat. Ze hielden zich liever vast aan hun (vaak zélfbedachte) regeltjes. Deze religieuze leiders wilden strikt vasthouden aan alle wetten. Ze streefden er wel naar vóór God te leven, maar ze leefden niet mét God. Het ging helemaal om de regels en niet om de relatie.

Deze hele maand zijn we bezig met het evangelie van Markus. Vandaag zijn we toegekomen aan het laatste gedeelte van Markus 12:34-44. We lezen hieruit het volgende gedeelte:

Hij zei tegen hen in Zijn onderricht: Pas op voor de schriftgeleerden, die gesteld zijn op het rondlopen in lange gewaden, op begroetingen op de markten, op de voorste plaatsen in de synagogen en op de ereplaatsen tijdens de maaltijden. Zij verslinden de huizen van de weduwen en voor de schijn bidden zij lang. Dezen zullen een zwaarder oordeel ontvangen.
– Markus 12:38-40 (HSV)

De grote macht van de schriftgeleerden

Schriftgeleerden is een ander woord voor ‘wetgeleerden’. Schriftgeleerden waren belangrijke leraren van het volk. Zij hadden een zeer grote invloed en een divers takenpakket. Ze schreven bijvoorbeeld de heilige boeken over. Ook handelden zij juridische kwesties af, zoals de formaliteiten rondom een huwelijk. Er was een samenhang tussen de werkzaamheden die een schriftgeleerde mocht uitoefenen en de mate waarin hij was opgeleid. Niet elke schriftgeleerde deed dus hetzelfde.

Schriftgeleerden maakten deel uit van een sanhedrin en hadden bestuurlijke en rechterlijke macht. Vanwege hun rechterlijke bevoegdheid stonden zij ook weduwen bij. Mogelijk vroegen zij van deze weduwen hoge geldbedragen voor hun bijstand (zie Jesaja 10:2). Als je leest wat een schriftgeleerde allemaal mocht doen, dan begrijp je hoe groot hun invloed was op het gewone volk. 

Het was een gebruik in die tijd dat een ‘mindere’ een ‘meerdere’ in het openbaar het eerst begroette met “Vrede zij u”. Vandaar dat de schriftgeleerden zich graag in het openbaar vertoonden. Daarbij liepen zij graag in hun ambtskleding rond, zodat ze extra opvielen. Op de markt bijvoorbeeld. Op die manier konden ze veel ‘eer’ van mensen ontvangen (zie Lukas 11:43). Ze genoten van het aanzien dat ze ontvingen. Ook aan tafel of in de synagoge eiste deze mannen voor zichzelf de ereplaatsen op. 

Maar wat is nu echt belangrijk?

Er zijn drie dingen die ik graag wil belichten naar aanleiding van dit bijbelgedeelte.

1. Binnenkant versus buitenkant

Jezus noemt de schriftgeleerden ronduit schijnheiligen. Een schijn-heilige, dat is iemand die doet alsof hij rechtvaardig is, maar het helemaal niet is. De buitenkant ziet er mooier uit dan de binnenkant werkelijk is. Misschien heb jij daar ook wel eens last van? Heel eerlijk, ik denk wij allemaal!

Het is goed je te realiseren dat God er dwars doorheen kijkt. Hij ziet je ware motieven en waar het je écht om te te doen is. Omgekeerd ziet Hij ook je verlangen om het goede te doen, terwijl je misschien in de uitvoering ervan toch struikelt.

2. Regels versus relatie

Het naleven van de wetten en regels schoot compleet het doel voorbij. God gaf het volk leefregels, zodat ze dicht bij Hem konden blijven. Niet om te verzanden in regels en Hem te vergeten. Geloof komt voort uit het hart, niet enkel uit het hoofd. Hoewel het goed is om te wéten wat je gelooft, is het weten alléén niet genoeg. Voor het aangaan van een relatie is je hart belangrijk!

Het is belangrijk ernaar te streven Gods regels na te leven. Regels zijn een middel om je goed te verhouden tot God en tot de ander. Maar ze zijn géén doel op zich! Ze helpen je om in relatie met God te kunnen staan. Als ze een sta-in-de-weg worden in jouw relatie met God, gaat er ergens iets mis!

Je hoort mij overigens niet zeggen dat je Gods regels niet langer na hoeft te leven! Maar, soms houden wij vast aan een cultuur- of gewoonteding. Iets dat wij onszélf hebben opgelegd…

3. Eer van God versus eer van mensen

Een laatste vers wil ik je meegeven uit Johannes 5:44 (HSV), waar staat: ‘Hoe kunt u geloven, u die eer van elkaar aanneemt en de eer van de enige God niet zoekt?’

We herkennen het allemaal wel: het verlangen om door anderen gezien en gewaardeerd te worden. Misschien ook wel in onze geestelijke bediening. Toch is het niet de eer van elkaar, maar de eer van God waar het werkelijk om draait!

Aan de slag!

Welk punt raakt het meest aan jouw eigen leven? Welke vervolgstap vraagt dit van jou?

Bronnen:
Artikel ‘Schriftgeleerden’
Artikel ‘Sanhedrin’
StudieBijbel Online

Deze maand lezen we samen het Evangelie van Markus. Heb je een overdenking gemist? Je leest hem terug in het overzicht van de Themamaand: Markus.