Jezus en zijn gelijkenis: een hedendaagse manier om te evangeliseren?

Ken je een gelijkenis van Jezus, al is het er maar één? Vast wel! Ze gaan vaak over zaaien, eten in het algemeen, rechtspraak. Het zijn verhalen die je misschien al een stuk of honderd keer gehoord hebt en waardoor je er niet zo vaak meer bij stil staat. ‘Ja, dat is één van die verhalen van Jezus!’, en je beseft je niet precies wat een bijzondere dingen Hij verteld heeft. I hear you! Ik ben er zelf schuldig aan. Zullen we onszelf een opfriscursus geven en weer verwonderd raken over de woorden die Jezus spreekt?

De onderwerpen die Hij kiest zijn namelijk niet zo random als wij we ze vaak ervaren. Neem deze gelijkenis uit Matteüs 13.  

Hij zei: “Een zaaier ging zaaien. Een deel van het zaad viel langs de weg. Het werd door de vogels opgegeten. Een ander deel viel op rotsgrond, waar het niet veel aarde had. Daardoor kwam het zaad snel op. Maar toen de zon opkwam, ging het dood. Het verdroogde doordat het haast geen wortels had. Een ander deel viel tussen de distels. Toen de distels opkwamen, verstikten die het. Een ander deel viel in goede aarde en er groeide graan aan: op sommige plaatsen 100 keer zo veel, op sommige plaatsen 60 keer zo veel en op sommige plaatsen 30 keer zo veel als dat er gezaaid was. Als je oren hebt, moet je ook goed luisteren!” (Matteüs 13:3-9, BasisBijbel) 

Oké, duidelijk. Zaaien, grond, rotsen enzovoort. Wat kunnen we nog meer uit deze gelijkenis halen? 

Jezus haakt met Zijn gelijkenis in op de alledaagse realiteit 

Nou, dit: Jezus pakt hier een onderwerp dat heel alledaags was voor het publiek van die tijd. Mensen stonden veel dichter bij het proces van voedselvoorziening en waren zich veel bewuster van de kwetsbaarheid ervan. Zaaien en oogsten waren bezigheden waar ze dagelijks mee te maken hadden. Jezus pakt in zijn gelijkenis voorbeelden die Zijn toehoorders begrijpen, zodat ze de onderliggende boodschap sneller oppikken.  

Ook Paulus doet zoiets. In Handelingen lezen we dat hij naar Athene gaat, waar de Atheners ontzettend geïnteresseerd zijn om over zijn gedachten over Jezus te horen. Hij doet daar iets vergelijkbaars met wat Jezus deed, zoals Hij in zijn gelijkenis doet. Zie jij wat dat is?  

Paulus antwoordde: “Mannen van Athene, ik zie dat jullie veel ontzag hebben voor de goden. Want ik heb heel veel heiligdommen in jullie stad gezien. Ik heb zelfs een altaar gevonden waarop staat: ‘Voor de onbekende god.’ Over die God kom ik jullie vertellen. Jullie aanbidden Hem nu zonder dat jullie weten wie Hij is. Maar Hij is de God die de wereld en alles heeft gemaakt. Hij is de Heer van hemel en aarde. Hij woont niet in tempels die door mensen zijn gemaakt. Hij laat zich ook niet door mensen dienen omdat Hij Zelf iets nodig heeft. Want Hijzelf geeft aan iedereen leven en adem en alles. (Handelingen 17:22-25, BasisBijbel) 

Paulus haakt met zijn ‘gelijkenis’ in op de Atheense cultuur 

Valt het je op? 

Paulus haakt hier, net als in Jezus’ gelijkenis, in op de cultuur die hij wil bereiken. Het valt hem op dat de Griekse cultuur bol staat van goden(beelden). Een aantal verzen eerder valt te lezen dat hij hierdoor geïrriteerd raakte. Maar in plaats van daar een punt van te maken besluit hij een andere insteek te kiezen. Hij prijst de Atheners voor hun liefde voor religie en laat hen zien hoe ze eigenlijk al met de God die hij verkondigd bezig zijn.  

Christenen kunnen er nogal eens om bekend staan dat ze snel kritiek hebben op wat ‘werelds’ is, gebaseerd op woorden die Jezus zelf gezegd heeft. Maar ik denk dat Jezus en Paulus hier een mooi midden laten zien: gemeenschappelijke grond vinden en van daaruit verkondigen wie God is. Prachtig, vind je niet? Zonder dat ze overigens bang waren om Gods waarheid te verkondigen en daardoor mensen soms best een ongemakkelijk gevoel konden geven.  

Soms is het wel eens lastig om dingen níet zwart-wit te zien. Herken je dat? Maar door je reactie daarop te baseren levert dat bij je gespreksgenoten eerder gesloten harten dan opengestelde hoofden op. Misschien kunnen we het voorbeeld dat Jezus en Paulus hier stellen als inspiratiebron gebruiken. Proberen iets van Jezus te delen zonder af te geven op alles wat niet met Hem te maken heeft, zonder de waarheid van het Evangelie uit het oog te verliezen. Dat vraagt een stuk creativiteit, maar geeft ook een hoop vrijheid en ademruimte. Niet alles is per definitie goed of fout, maar gemaakt door God. De link daarmee liggen is onze opdracht!  

Aan de slag! 

En hoe doen we dat dan? Ten eerste door ervoor open te staan en iets niet meteen af te schrijven. Maar ook door te bidden dat de Heilige Geest ons hierin wil leiden en ons ervoor open wil stellen, om te zien waar Hij wil werken, zelfs als we een deur zelf al eerder willen sluiten. Want dat is het risico als we te snel afwijzen: wie weet wat God voor verschil kan maken als wij iets meer mee bewegen! Bidden en luisteren, dat is stap 1. En de volgende? Die laat Hij je dan snel genoeg zien!