Je bent toch niet blind! – Over de genezing van Bartimeüs en de bekering van de omstanders

Ik ben geboren met een visuele beperking. Als kind ging ik weleens naar een weekend van Bartimeüs, de zorginstelling voor blinden en slechtzienden. Samen met andere jongeren ontving ik trainingen om in het dagelijks leven met de beperkingen om te gaan. Met name als puber hadden we vooral ook veel lol. Zo hebben we een keer een opticien de schrik van zijn leven bezorgd door voor een vrijblijvend controlegesprek langs te gaan. De vriendin die als puber in de stoel van de opticien zat, heeft nu net als ik twee jonge kinderen en een leuke baan. Een andere vriendin is laatst gepromoveerd op iets waar ik geen touw aan vast kan knopen.

Veel mensen met een beperking kunnen in Nederland op een volwaardige manier meedoen in de maatschappij. Voor Bartimeüs zelf, de blinde man aan wie de zorginstelling zijn naam ontleent, was dat wel anders. Hij moest met bedelen rondkomen en bevond zich aan de rand van de samenleving. Jezus geneest niet alleen Bartimeüs, maar hij opent ook de ogen van de mensen die om hen heen staan en dat is misschien wel net zo’n groot wonder.  

Ze kwamen in Jericho. Toen hij met zijn leerlingen en gevolgd door een grote menigte weer uit Jericho vertrok, zat daar een blinde bedelaar langs de weg, een zekere Bartimeüs, de zoon van Timeüs.Toen hij hoorde dat Jezus uit Nazaret voorbijkwam, begon hij te schreeuwen: ‘Zoon van David, Jezus, heb medelijden met mij!’De omstanders snauwden hem toe dat hij zijn mond moest houden, maar hij schreeuwde des te harder: ‘Zoon van David, heb medelijden met mij!’ Jezus bleef staan en zei: ‘Roep hem.’ Ze riepen de blinde en zeiden tegen hem: ‘Houd moed, sta op, hij roept u.’ Hij gooide zijn mantel af, sprong op en ging naar Jezus. Jezus vroeg hem: ‘Wat wilt u dat ik voor u doe?’ De blinde antwoordde: ‘Rabboeni, zorg dat ik weer kan zien.’ Jezus zei tegen hem: ‘Ga heen, uw geloof heeft u gered.’ En meteen kon hij weer zien en hij volgde hem op zijn weg. 
– Marcus 10: 46-52 (NBV).

Wie is er hier nou blind? Blindheid is in de Bijbel ook een metafoor voor niet begrijpen of niet willen zien. Bartimeüs mag dan niet kunnen zien, hij heeft goed door waar het om gaat als hij Jezus aanroept met ‘Zoon van David’. Het is de eerste keer dat iemand Jezus zo noemt. Bartimeüs wil natuurlijk niet zomaar een leuk genealogisch feitje spuien, hij spreekt Jezus aan als dé Zoon van David, de beloofde Messias. Er wordt in de Bijbel gesproken over ziende blind zijn. Je zou kunnen zeggen dat Bartimeüs blind ziende was. Hij stelt zijn hele vertrouwen op Jezus als de Redder die God heeft beloofd. 

Aan de kant  

De mensen willen hem het zwijgen opleggen. Het is irritant en gênant, dat geschreeuw. Ik denk dat hier, niet voor het eerst, blijkt dat de mensen het echt niet begrijpen. Ze zijn blind voor wie Jezus is. Misschien verwachten ze dat ze met Jezus op een soort zegetocht zijn. Iedereen moet aan de kant. In een voorgaand verhaal wordt beschreven dat de discipelen erover discussieren wie er de belangrijkste is. Andere discipelen worden daar weer boos om. Er is geen tijd om de kinderen te ontvangen. Er is ook geen oog voor deze man. Als een bedelaar moet hij door het leven, net als anderen met een beperking zit hij aan de kant en kan niet meedoen.  

Jezus heeft oog voor hem 

Jezus heeft wel oog voor hem. Hij ziet hem zitten aan de kant van de weg. Hij hoort zijn stem en negeert hem niet. Let eens op de verschillende stappen in dit genezingsverhaal. Jezus zet de mensen aan het werk en dan kantelt het perspectief. Ineens krijgen de mensen oog voor Bartimeus. Hun toon verandert. Ze helpen hem overeind en spreken hem moed in. Bijzonder hoe Jezus dat doet. Hij had vast zelf naar hem toe kunnen gaan of hem zelfs op afstand meteen kunnen genezen zoals ook gebeurt in andere verhalen, maar hij schakelt de mensen bewust in omdat Hij wil dat er bij hen iets verandert. Eerst moeten hun ogen open gaan.  

I once was blind… 

Wie staan er in onze samenleving aan de kant? Voor welk onrecht sluiten wij liever onze ogen? Een regel uit het overbekende lied Amazing Grace luidt:  I once was blind, but now I see. Ik heb het weleens gezongen na een preek over de genezing van Bartimeüs. Misschien een leuke associatie, maar over dit soort blind zijn gaat het niet. Het lied speelt een belangrijke rol in de film die, net als het lied, Amazing Grace heet, en gaat over het leven van William Wilberforce, een voorvechter van de afschaffing van de slavenhandel. De hoofdpersonen hebben geen probleem met hun ogen, maar een verblind hart.
Wie is er echt blind? Het is een onderliggende vraag in de geschiedenis van de genezing van de Bartimeus. Jezus opent niet alleen de ogen van de blinden, maar roept alle mensen op om hun ogen open te doen. Doe je ogen open en kijk!  

Aan de slag! 

Kijk eens goed om je heen vandaag. Wie of wat is je niet eerder opgevallen? Hoe kun je je (be)keren tot de ander? Bid God om open ogen.  

Bronnen:
Bartimeüs – Nederlands Bijbelgenootschap