Ik moet helemaal niks!

Krijg jij ook weleens opmerkingen van mensen uit je omgeving? Opmerkingen over je geloof, mensen die zeggen nooit christen te willen worden, omdat je dan zoveel regeltjes hebt om je aan te houden. Spreek je ook weleens mensen die niet snappen dat jìj christen bent, omdat er zoveel dingen zijn die christenen moeten? Zo sprak ik eens iemand die ervan overtuigd was dat je als christen elke zondag naar de kerk moet. ‘Uh.. moeten? Ik moet helemaal niks!’

Ik moet helemaal niks!

Als een predikant of spreker vroeger tijdens een kerkdienst zei dat de mensen in de zaal op moesten staan, bleef ik liever zitten. Gewoon, omdat ik een hekel had aan het woord ‘moeten’. Dat gaat natuurlijk niet altijd op. Stoppen voor een rood stoplicht omdat de wet dat zegt, doe ik tenslotte ook. Het is namelijk niet zomaar een regel: als ik de regel breek weet ik de mogelijke gevolgen daarvan. Ik kan een bekeuring krijgen, maar het kan nog veel erger. Mijn actie om door rood te rijden, kan mijzelf of iemand anders het leven kosten, wanneer ik een botsing veroorzaak. De consequenties van mijn keuze zijn dus ernstig genoeg om voor een rood stoplicht stil te gaan staan.

Autonomie

In de ontwikkelingspsychologie zien we dat het ‘zelf beslissen’ niet alleen voor mij, maar voor meer mensen belangrijk is. De zogenaamde self-determination theory zegt dat er drie basisbehoeften zijn die we hebben als mensen om optimaal te kunnen functioneren. Een mens moet een gevoel hebben van competentie, relatie en autonomie. Oftewel, om goed te functioneren moet je het gevoel hebben dat je weet wat je doet, het gevoel hebben dat je gewaardeerd wordt door de mensen om je heen en het gevoel dat je zelf keuzes kunt maken. Het stukje autonomie is voor iedereen dus belangrijk.

Autonomie als christen?

Hoe vertaalt zich dat dan naar ons geloof als christenen? Er wordt immers zo vaak gedacht dat we als christenen gebonden zijn aan regels, dat we een stuk van onze vrijheid moesten opgeven toen we besloten Jezus te volgen.

‘We waren aan de wet geketend, maar nu zijn we bevrijd; we zijn dood voor de wet, zodat we niet meer de oude orde van de wet dienen, maar de nieuwe orde van de Geest.’
Romeinen 7:6 (NBV)

Paulus schrijft in de brief aan de Romeinen het bovenstaande over vrijheid. Hij brengt dezelfde boodschap als Jezus een tijd daarvoor had gebracht:

En tegen de Joden die in hem geloofden zei Jezus: ‘Wanneer u bij mijn woord blijft, bent u werkelijk mijn leerlingen. U zult de waarheid kennen, en de waarheid zal u bevrijden.’ Ze zeiden: ‘Wij zijn nakomelingen van Abraham en we zijn nooit iemands slaaf geweest – hoe kunt u dan zeggen dat wij bevrijd zullen worden?’ Jezus antwoordde: ‘Waarachtig, ik verzeker u: iedereen die zondigt is een slaaf van de zonde. Nu blijft een slaaf niet voor eeuwig in huis, maar de Zoon blijft wel voor eeuwig. Dus wanneer de Zoon u vrij zal maken, zult u werkelijk vrij zijn.
Johannes 8: 31-36 (NBV)

Vrije keuze = autonomie

Ik denk dat het grote verschil is, dat als wij er voor kiezen om Jezus te volgen, dat een hele bewuste keuze is. Het is geen verplichting, we worden niet gedwongen om Jezus’ leerlingen te zijn. Jezus en Paulus noemen hier niet voor niets vrijheid, we hebben de vrijheid om een eigen keuze te maken. En als we ervoor kiezen om Jezus te volgen, mogen we in vrijheid leven. We zijn niet meer gebonden door de gevolgen van onze zonden, door de consequenties van verkeerde keuzes die we in het verleden hebben gemaakt. We worden door Jezus bevrijd van die gevolgen en consequenties. Hij heeft die voor zijn rekening genomen, zodat wij in vrijheid kunnen leven. Tegen al die mensen die denken dat het geloof gelijk staat aan dingen moeten zeg ik dus: ‘nee, ik moet niets. Ik mag in vrijheid leven!’

Begrijpen waarom is het halve werk

Zoals met heel veel dingen, het wordt een heel stuk makkelijker om ons aan de ‘regels’ te houden, als we begrijpen wat de reden is achter zo’n regel. ‘Gij zult niet moorden’ bijvoorbeeld, is redelijk simpel: als we elkaar gaan uitmoorden wordt het er niet gezelliger op. Beter niet doen dus. En zo geldt dat voor meer regels. Ik zal niet snel door rood rijden, omdat ik weet wat de gevolgen ervan kunnen zijn. Moet ik stoppen voor een rood licht? Nee, het is een keuze om me aan die regel te houden, omdat ik niet wil dat er ongelukken (of boetes) door komen.

Aan de slag!

Herken jij jezelf een beetje in mijn verhaal? Heb je er ook zo’n hekel aan om dingen te moeten? Misschien zijn die regels er niet voor niets.  Ga eens op zoek naar een (ongeschreven) regel op het gebied van geloof die je geleerd is, maar waarvan je eigenlijk niet begrijpt waarom die regel er is. Ga voor jezelf op zoek naar het nut van die regel. Misschien is er (in jouw ogen) wel helemaal geen echte goede reden voor die regel en is het gewoon gegroeid vanuit traditie, of misschien ontdek je een hele goede reden. Zoek het uit en wees je bewust van je eigen keuze. Vraag God om zijn wijsheid, vraag Hem om inzicht in bepaalde regels of geboden. Want als je begrijpt waarom een regel er is, maakt dat het vaak een stuk makkelijker!