Doodgewoon – hoort de dood voor jou bij het leven?

In mijn werk als pastoraal werker kom ik regelmatig in aanraking met mensen die niet lang meer te leven hebben. Sommigen kunnen niet wachten om bij God te zijn, en hebben dit leven op een bepaalde manier al achter zit gelaten. Bij anderen staat de angst op het gezicht als ze denken aan de dood die dichterbij komt. Het beeld van de dood, zoals ze die uit hun opvoeding meekregen, zorgt opeens voor angst en paniek. Door mijn werk denk ik regelmatig aan de dood. Wat daarna volgt, maar ook hoe we er in onze samenleving mee omgaan. Hoe ga jij ermee om? Hoort de dood voor jou bij het leven? Of is het alleen maar een moeilijk deel van ons menselijk bestaan?  

De dood in de westerse wereld  

De dood is geen populair onderwerp in onze westerse wereld. De dood hoort bij lijden, bij het einde van het leven, bij aftakeling. Begraafplaatsen staan in Nederland vaak achter hoge hekken, en moeten vooral niet zichtbaar zijn vanuit de wijken daaromheen. Ik ken een verhaal waar de bewoners van een wijk vroegen of de lijkwagens een andere route konden nemen naar de begraafplaats, omdat ze nu te vaak werden geconfronteerd met de dood. Na veel discussies rijden de lijkwagens nu een andere route, waardoor de wijkbewoners niet direct geconfronteerd worden met de dood. 

Er is hoop in de dood. Als we weten wat onze bestemming is, dan overbrugt het geloof de dood. Dat betekent niet dat we ons comfortabel voelen bij de dood. Ik kan het nog goed herinneren dat ik voor de eerste keer een dode zag. Ik vond het vreselijk, en hield er nachtmerries aan over. Het is moeilijk voor te stellen dat het lichaam dat voor je ligt, er is, maar tegelijkertijd de persoon er niet meer is. Dat wat het tot persoon maakte, de ziel, is eruit. En dat vind ik nog altijd een onnatuurlijk gegeven. Dan is het te begrijpen dat er allerlei emoties boven komen bij de mensen die achterblijven. Boosheid omdat de ander niet meer terugkomt, en jou alleen heeft achtergelaten. Intens verdriet omdat je de gewone alledaagse dingen niet meer kunt delen met de ander. Onmacht omdat je de ander niet meer terugkrijgt.  

De dood in bijbelse tijden 

In bijbelse tijden ging men anders met de dood om. In veel culturen tegenwoordig ook nog. Daar wordt veel aandacht gegeven aan de dood, en duren begrafenissen soms dagen voordat de dode begraven wordt. Door het dagenlange gehuil van de vrouwen kun je letterlijk niet om de dood heen. In de Bijbel wordt veel gesproken over de dood. In veel bijbelteksten komt naar voren dat het wijs is om over de dood na te denken.

Het is beter naar een klaaghuis te gaan dan naar een huis te gaan waar een feestmaal gehouden wordt. Dat is immers het einde van ieder mens, en de levende moet het ter harte nemen. 
– Prediker 7:2 (HSV)

Leer ons zo onze dagen tellen, dat wij een wijs hart verkrijgen.
– Psalm 90:12 (HSV)  

Hoe om te gaan met de dood  

Waarschijnlijk zijn de meesten van ons liever op een feestje, dan op een begrafenis. We houden er niet van stil te staan bij de dood en het lijden in de wereld. Liever houden we ons bezig met de positieve dingen in het leven. Maar Prediker zegt niet voor niets dat het beter is om te gaan naar een ‘klaaghuis’, dan naar een huis te gaan waar een feestmaal gehouden wordt. We maken betere keuzes als we daar zijn waar er wordt gerouwd, dan op plekken waar feest wordt gevierd. Als we regelmatig nadenken over de dood en wat daarna volgt, zal dat gevolgen hebben voor ons leven. Onze houding ten opzichte van de dood en het lijden in deze wereld, laat zien hoe wij het leven kunnen waarderen.  

Petrus schrijft in het Nieuwe Testament over een erfenis die bewaard wordt voor gelovigen in Jezus. Ons geloof in Jezus reikt verder dan de dood. We leven niet alleen voor het leven hier en nu, maar ook voor het leven na de dood. Een Rabbi heeft ooit gezegd: ‘De dood is slechts een gaan van het ene huis naar het andere. Als wij verstandig zijn, zorgen wij dat het toekomstige huis mooier wordt.’ 

Aan de slag!

Hoe kijk jij aan tegen de dood? Is het iets dat je beangstigt, of ervaar je juist rust? Hoe ‘doodgewoon’ is de dood in jouw leven? Praat er eens over met je vriendinnen of familieleden. Ervaar jij dat het geloof je hoop geeft dat óver de dood reikt? Sta vandaag bewust stil bij deze vragen. Dank vervolgens God voor het leven dat je ontvangen hebt: dit leven, maar ook het leven dat hierna volgt.