Hoe Paulus’ preek in Athene een relevante boodschap is voor jou en jouw omgeving // deel 2

De overdenking van gisteren ging over de preek van Paulus, vandaag gaan we er nog wat verder op in. Want, hij is nog niet klaar! Ook de dingen die hij in de rest van zijn rede nog gaat vertellen, doen er toe. In de tijd van Athene waren er veel religies, maar zochten de mensen nog maar naar één God, de onbekende God. Paulus is recht-door-zee en praat niet zomaar met al de religies mee. Zijn houding, woorden en vooral de woorden die hij over God zegt, kunnen ons helpen om God te leren kennen én om Hem bekend te maken. Zijn preek is relevant, zelfs nu nog, zelfs voor jou en mij.

Paulus gaat de mensen uitleggen Wie God is. Hij durft er woorden aan te geven en laat zien dat hij niet in zomaar iets vaags gelooft, maar dat hij in de Schepper van hemel en aarde gelooft. Dáár durft hij voor uit te komen.

“De God Die de wereld gemaakt heeft en alles wat daarin is, Deze, Die een Heere van de hemel en van de aarde is,  woont niet in tempels die met handen gemaakt zijn.”
(Handelingen 17:24, HSV)

Paulus zet God neer als de Schepper en Koning van de aarde. Hij is niet een God die veraf blijft of zich niet zou bekommeren om de inwoners van de aarde. Nee, deze God waarover Paulus spreekt is ademloos dichtbij. Paulus maakt hier gebruik van de woorden die bekend waren voor zijn toehoorders. Ook in die tijd waren er Stoïcijnen die leerden dat er een hoogste Wezen was en dat dat Wezen niet in de tempels van mensen woonde. Hij linkte de begrippen waar de toehoorders vertrouwd mee waren aan de Bijbel. Zónder de Bijbel tekort te doen.

“Hij wordt ook door mensenhanden niet gediend alsof Hij iets nodig heeft,  omdat Hij Zelf aan allen het leven, de adem en alle dingen geeft. En Hij maakte uit één bloed heel het menselijke geslacht  om op heel de aardbodem te wonen;  en Hij heeft de hun van tevoren toegemeten tijden bepaald, en de grenzen van hun woongebied, …”
(Handelingen 17: 25-26, HSV)

Paulus maakt hiermee duidelijk dat God eigenlijk geen mensen nodig heeft. Eigenlijk zou het dus best logisch zijn als God zich niet meer zou bemoeien met de aarde. Dit doet Hij echter wel, door adem te geven. Meer nog, door alle dingen te geven, zoals voedsel, zon en regen. Van zo’n gevende God zou je onder de indruk moeten raken toch? Het gaat nóg verder.

“…opdat zij de Heere zouden zoeken, of zij Hem misschien al tastend zouden mogen vinden, hoewel Hij niet ver is van ieder van ons.”
(Handelingen 17:27, HSV)

Hier komt Paulus aan bij het doel van ons mensen. Het doel van dat God orde in de wereld heeft aangebracht, zoals je in vers 26 leest, is om God te zoeken. God heeft het verlangen in de mens gelegd om Hem te kennen. Daarmee zegt Paulus direct dat we een onvermogen in ons hebben. Het woordje ‘al tastend’ staat in het Grieks voor psēlaphaō (betasten), dit drukt het onvermogen van de mensen uit om deze grote God volledig te kennen. En toch, God is niet ver van ons. Hoe groot Hij ook is, en hoe ver Hij ons bevattingsvermogen ook overstijgt.

“Want in Hem leven wij, bewegen wij ons en bestaan wij; zoals ook enkelen van uw dichters gezegd hebben: Want wij zijn ook van Zijn geslacht. Wij nu, die van Gods geslacht zijn, moeten niet denken dat de Godheid gelijk is aan goud, zilver of steen, een product van de kunstzinnigheid en gedachten van een mens.  God dan  verkondigt, met voorbijzien van de tijden van de onwetendheid, nu overal aan alle mensen dat zij zich moeten bekeren, en wel omdat Hij een dag vastgesteld heeft, waarop Hij de wereld rechtvaardig zal oordelen door een Man  Die Hij daartoe aangesteld heeft. Daarvan heeft Hij aan allen het bewijs geleverd door Hem uit de doden te doen opstaan…”
(Handelingen 17: 28-31, HSV)

Hier komt het tot de climax. Paulus heeft de mensen meegenomen in het verhaal, hij heeft er zelfs nog filosofen en dichters van de tijd bij gehaald, en hij heeft laten zien dat hij hun wereld kent. Paulus laat zien dat hij zéker niet wereldvreemd is, maar hij laat tegelijkertijd ook zien dat hij niet wereldgelijkvormig is.

Ergens voelt het wat vreemd. Paulus zegt niet: ‘Geloof in God, Hij houdt van je. Geloof en het komt goed.’ Nee, hij is veel rauwer. Hij kent de schriften en spreekt deze na. Hij spreekt erover dat God tegen de onwetendheid van de mensen in wil gaan, door te verkondigen dat ze zich moeten bekeren. Waarom? Omdat Hij op een dag terugkomt om te oordelen. Omdat Jezus uit de dood is opgestaan. En dan, dan houdt het op. Midden in zijn betoog komen mensen in opstand…

“Toen zij nu over de opstanding van de doden hoorden, spotten sommigen daarmee. En anderen zeiden: Wij zullen u hierover nog wel eens horen. En zo is Paulus uit hun midden weggegaan. Maar sommige mannen sloten zich bij hem aan en geloofden. Onder hen waren ook Dionysius de Areopagiet, en een vrouw van wie de naam Damaris was, en anderen met hen.”
(Handelingen 17: 32-34, HSV)

Er zijn dus allerlei reacties op de verkondiging van wie God is. En zeker als het aankomt op het punt wat we geloven van Jezus. Vind je het onzin en dwaas? Of geloof je er door genade met hart en ziel in dat het waarheid is wat je in de Bijbel leest? Zo waren er ook mensen in Athene die door de woorden van Paulus gingen geloven in de ware God. Gewoon, omdat Paulus er niet om heen draaide en duidelijke woorden verkondigde.

Vier dingen die we hieruit kunnen leren

1. Er is maar één God die we moeten leren kennen. De God die de hemel en aarde heeft gemaakt en die wíl dat mensen Hem leren kennen.
2. Het doet er toe wat we van Hem geloven. Het doet er toe dat we Hem leren kennen om zo te kunnen onderscheiden wat waar en onwaar is in deze wereld die vol is met religie.
3. Gá niet mee met alle andere religieuze gevoelens, opvattingen en symbolen. Paulus benoemt duidelijk Wie God is en waar Hij voor staat. Verdiep je daarin.
4. Maak het Evangelie niet anders. Spreek de Bijbel na, ook als je weet dat anderen dan misschien wel afhaken. Vertel mensen de waarheid.

Aan de slag!

• Waarin sluit jij compromissen om het evangelie soms ‘mooier’ te maken dan hoe het in de Bijbel geschreven staat? Wat kun je hierin leren van Paulus?
• Welke les neem jij mee uit deze twee overdenkingen?