Het verhaal van Rizpa: een ‘dwaze moeder’ in de geschiedenis van Israël

Ken je de dwaze moeders van Argentinië? Dertig jaar lang kwam er op de Plaza de Mayo in Buenos Aires een groep moeders samen die eisten te weten wat er met hun kinderen gebeurd is. Tijdens het militaire regime in Argentinië verdwenen er duizenden personen om nooit terug te keren. Hun graf bevindt zich waarschijnlijk op een onbekende plek en hun ouders zijn niet eens in staat geweest om hen een begrafenis te geven. In de hele geschiedenis en ook vandaag zijn er zulke moeders. Door een oorlog die zij niet hebben gekozen, verliezen ze hun kinderen. Wat een groot onrecht is dat. Is er iemand die zich om hen bekommert? Ook in de Bijbel komen we zulke verhalen tegen. In Rizpa ontmoeten we een soort ‘dwaze moeder’. Haar verhaal kun je lezen in 2 Samuel 21. Wat toont zij een moed en uithoudingsvermogen. Wat hoop geeft, is dat zij uiteindelijk in het gelijk gesteld wordt.

Het verhaal van Rizpa is één van de onbekendere verhalen in de geschiedenis van koning David. Misschien ken je vooral veel heldenverhalen over David. Dit is een verhaal dat schuurt. Maar is dat niet ook vaak zo in onze wereld? Onze levens volgen meestal niet het script van een Disneyfilm. Laten we eens inzoomen op dit rauwe verhaal waarin één van de dwaze moeders van Israël een rol speelt. Er is een hongersnood in Israël die al een paar jaar duurt. David krijgt van de HEER te horen dat er iets niet klopt. Tijdens de regering van Saul, zijn voorganger, is er iets gebeurd dat niet had moeten gebeuren. De Gibeonieten is onrecht aangedaan. David gaat in gesprek met hen om te kijken hoe hij deze situatie recht kan zetten.

Geen makkelijk verhaal

Als je erover leest, is het geen makkelijk verhaal. Het is een gewelddadig verhaal uit een hele andere cultuur en tijd en het staat misschien wel ver van je af. Harde tijden waren het. David doet wat hij denkt te moeten doen om de boel te redden in zijn rol als leider van het volk. Tegelijkertijd is dit ook weer niet zo’n heel vreemd verhaal. Een geschiedenis over mannen, wraak, geweld, oorlog etc. Hm, waar heb je dat eerder gezien? Nou, misschien wel overal. Nog steeds kun je de tv aanzetten of Netflixen en zijn dit motieven die een belangrijke rol spelen in bijna elke willekeurige Hollywood-film. Maar het verhaal van Rizpa is niet zo mainstream.

Huiveringwekkende scene

Waarom krijgt Rizpa een rol in deze film?

We lezen over haar:

Toen nam Rizpa, de dochter van Aja, een rouwgewaad en spreidde dat voor zich uit op de rots. Zij bleef daar vanaf het begin van de oogst totdat er water van de hemel op hen neerviel. Overdag liet zij de vogels in de lucht niet op hen neerstrijken, en ‘s nachts de dieren van het veld niet.
– 2 Samuel 21 (HSV)

Het is een huiveringwekkende scène. Rizpa zit maandenlang naast de lichamen van haar zonen. Wat een dwaze moeder, moet men hebben gedacht. Met haar eigen lichaam beschermt ze hun lichamen tegen de gieren. Voor de begrippen van die tijd is ze een onbelangrijk figuur. Ze is een bijvrouw van Saul, die inmiddels én uit de gratie is gevallen én overleden. Naar haar mening werd niet gevraagd. Ze kon niet voorkomen wat er met haar zonen gebeurt. Wat ze wel doet, is een daad stellen die ondanks alles effect heeft en die in de geschiedenis van Israël terecht is gekomen. Juist omdat dat zo onwaarschijnlijk is, is het de moeite waard om er eens op te letten. Uiteindelijk doet David haar recht. Hij kan niet om haar heen. Hij zorgt ervoor dat haar zonen begraven worden.

In het gelijk gesteld

Rizpa wordt dus uiteindelijk in het gelijk gesteld. Pas nadat David de lichamen hun laatste eer heeft bewezen, laat God zich vermurwen. Zoals in de hele Bijbel neemt God het recht van de weduwe serieus. in deze gewelddadige geschiedenis vormt het perspectief van Rizpa een tegenstem. De liefde voor haar kinderen geeft haar moed en kracht. Nog steeds gaat er kracht uit van haar verhaal. Ze is een inspiratie voor de ‘dwaze moeders’ van vandaag. Over de hele wereld zijn er vrouwen die in een benarde positie zitten omdat ze door hun geslacht, hun sociale status of hun afkomst op de een of andere manier buiten de boot vallen. Heel veel vrouwen lijden wereldwijd onder onrecht. Maar er zijn ook nog steeds vrouwen die net als Rizpa tegen de stroom in roeien en opkomen voor hun recht. Misschien ben of ken jij zo’n vrouw. Weet dat er ook voor jou een plek is.

Aan de slag!

In 2 Samuel 21 lezen we over een context van geweld waarin vrouwen lijden door de gevolgen van een conflict waarin mannen de boventoon voeren. Dit is helaas nog steeds actueel. Bid voor ‘dwaze moeders’ en anderen die lijden onder geweld, zoals de Rohingya in Myanmar.