Het jubeljaar: wetten van bevrijding

Lees jij vaak in Leviticus? Ik moet bekennen dat ik het zelf best saai vind om dit boek, dat vol staat met wetten, te lezen. Maar er is altijd één gedeelte dat ik bijzonder vind en dat zijn de wetten over het jubeljaar. Ik vind het zo gaaf dat God tot in de economie bevrijding en nieuwe kansen voor Zijn mensen in wil geven. Hoe zouden de wetten rondom het jubeljaar ons vandaag kunnen inspireren?   

in Leviticus vinden we wetten voor het dagelijks leven. Een groot deel ervan gaat over de economie in Israël, zoals in de hoofdstukken 23-29. In een agrarische samenleving is grondbezit de sleutel tot het levensonderhoud. Iemand die zijn grond kwijtraakt, heeft echt een probleem. God geeft beperkende wetten, zodat mensen niet aan lagerwal raken. Het is niet mogelijk grond te kopen of verkopen. Grond kan alleen worden verpand. Verpanden is een soort tijdelijke verkoop. Als je dus uit armoede je grond moet verpanden, is dat voor een beperkte tijd. In het jubeljaar keren de gronden weer terug naar de oorspronkelijke families. Het systeem wordt als het ware gereset en er is een nieuwe kans voor iedereen. Dat kan wel een paar jaar duren, want het jubeljaar is elk vijftigste jaar. Er is dus wat ruimte voor handel en verkoop, voor mensen om succes te hebben en voor anderen om op hun plaat te gaan, maar er is een grens aan.  

Een ander uit de brand helpen 

Er zijn nog meer wetten die een sociaal vangnet vormen voor mensen die in de problemen komen. Er kan van alles gebeuren in vijftig jaar. You win some, you lose some, wordt er weleens gezegd. Zo zal het ook in Israël wel zijn gegaan. Er zijn zoveel redenen waardoor je het een poosje economisch moeilijk kunt hebben. Voor het zover komt dat je als Israëliet je grond zou moeten verpanden, is er een andere wet die een uitweg biedt. We lezen het in Leviticus 25.  

Wanneer een van jullie tot armoede vervalt en een deel van zijn grond moet verpanden, kan  zijn ​losser, zijn naaste verwant, zich aanmelden om het pand voor hem in te ​lossen.
–  Leviticus 25:25 (NBV)

Iemand anders kan de grond lossen. Hij helpt je uit de brand zodat je je grond kunt behouden. Bijzonder hoe God mensen zo verantwoordelijkheid geeft voor het lot van de ander.  

Geen geld om te trakteren 

In Nederland hebben we geen jubeljaar. Er is vanuit de overheid veel geregeld voor mensen in armoede en dat is ook waardevol. Toch is er nog steeds armoede in Nederland. Een van de problemen is dat mensen in de schulden raken. Er bestaat schuldsanering, maar dat betekent wel dat je moet leven van een heel beperkt budget. Helaas zijn er altijd mensen die buiten de boot vallen. Misschien lopen we het risico te vergeten dat we anderen kunnen helpen in hun armoede, omdat we denken dat de overheid het wel opknapt. Toen ik las dat er in Nederland een heel aantal kinderen zich op zijn verjaardag ziek meldt, omdat er geen geld is voor een traktatie, voelde ik me verontwaardigd. Er zijn toch zat andere ouders die een zak mandarijntjes of spekjes kunnen kopen en dat zonder een centje pijn kunnen weggeven, dacht ik. Het probleem is, ben ik bang, dat er veel onwetendheid is over financiële problemen, omdat mensen zich schamen hier open over te zijn. 

Verantwoordelijk voor de ander 

Het zou misschien een verschil maken als we niet wachten totdat mensen om hulp vragen, maar ons verantwoordelijk gaan voelen voor de ander. Dat vraagt om opmerkzaamheid. Op het schoolplein of in je studentenhuis. Loopt dat meisje altijd in hetzelfde jurkje omdat het daar zo gek op is of is er wat anders aan de hand… Is die gast die altijd pasta met ketchup eet, nou echt te lui om te koken of is hij door zijn budget heen… Dat betekent misschien wel dat je die zak spekjes voor een traktatie al gekocht hebt, voor iemand er überhaupt om hoefde te vragen of dat je iemand spontaan vraagt om met je mee te eten, zelfs al had je zin in een rustig avondje. Je bent verantwoordelijk voor die ander.

In de wetten rondom het jubeljaar laat God zien hoe Hij wil dat mensen met elkaar samenleven. Daarmee laat hij ook iets van zichzelf zien. Hij is de God die mensen bevrijdt en niet laat vallen. Als we leven vanuit de inspiratie door het jubeljaar kunnen we iets laten zien van wie Hij is.  

Aan de slag! 

De wetten rondom het jubeljaar bouwen vrijheid en verantwoordelijkheid voor de ander in in het economisch systeem. Hoe kun jij in vrijheid en verantwoordelijkheid voor de ander met je geld omgaan? 

Ken je mensen die in de schulden zitten? Zou je iets voor hen kunnen betekenen, waardoor zij lichter door het leven kunnen gaan? 

–

Deze blog is geschreven door oud-schrijfster Martina Fraanje.