Eerlijkheid en waarheid, hoe ga jij hiermee om?

In een oude tv-serie die ik vroeger met mijn gezin altijd keek, had een vader per ongeluk de lievelingsmok van zijn vrouw kapot gemaakt. Omdat hij niet betrapt wilde worden, besloot hij dat hij mooi één van zijn kinderen de schuld kon geven. Dus besloot hij expres de mok slordig weer in elkaar te lijmen, zodat zijn vrouw alleen nog maar kon denken dat één van de kinderen het had gedaan. Op die manier kon hij er mee wegkomen, zonder op zijn kop te krijgen. Is dat iets wat jij ook zou kunnen doen of ben jij beter in eerlijkheid en waarheid?

Ben jij werkelijk betrouwbaar?

In alle wijsheidslessen die in het boek Spreuken worden genoemd, worden ook vaak wijsheden gegeven over eerlijkheid en waarheid. Lessen over hoe het rechtvaardigen goed gaat en over hoe God eerlijkheid en waarheid belangrijk vindt.

Velen roemen hun eigen trouw, maar wie vindt een mens die werkelijk betrouwbaar is?
– Spreuken 20:6 (NBV)

Volgens Spreuken vinden veel mensen zich heel betrouwbaar. Waarschijnlijk zegt niemand graag over zichzelf dat ze niet altijd de waarheid spreken of eerlijk zijn. Als iemand vraagt aan je of je een leugenaar bent, heb je waarschijnlijk gelijk de neiging om ‘nee’ te zeggen. Tijdens een onderzoek over eerlijkheid werd deze vraag ook aan mensen gesteld. Daarna kregen ze allemaal opdrachten waarin hun eerlijkheid werd getest. Opvallend genoeg bleken de mensen die ‘ja’ hadden geantwoord op de vraag of ze een leugenaar waren, eerlijker te zijn dan de deelnemers die ‘nee’ hadden gezegd.

Maar hoe vind je nou iemand die werkelijk betrouwbaar is? En hoe weet je of je zelf echt betrouwbaar bent? Volgens Spreuken kan je dat aan twee dingen merken: wat je zegt en wat je doet.

Eerlijkheid en waarheid in wat je zegt

Als eerste kan je in de dingen die je zegt eerlijk zijn en de waarheid spreken.

Bij een roddelaar is een geheim niet veilig, laat je niet in met een loslippig mens.
– Spreuken 20:19 (NBV)

Het is natuurlijk niet eerlijk om een geheim door te vertellen of als je alle persoonlijke dingen die iemand je heeft verteld, gelijk doorvertelt aan anderen. Daarnaast klinkt een roddelaar ook als iemand die roddelt over anderen, wat over het algemeen vaak niet aardige dingen zijn. Roddelen is ook niet eerlijk, aangezien je het achter iemands rug om doet. Ook zal je misschien dingen overdrijven of lelijk invullen, waardoor ook niet alles waar is wat je over iemand zegt.

Niets waard! Niets waard! Zegt de koper, maar als hij weggaat, wrijft hij zich in de handen.
– Spreuken 20:14 (NBV)

Ook deze koper in Spreuken 20 spreekt niet de waarheid. Hij of zij weet dat de spullen veel meer waard zijn, maar toch zegt hij of zij wat compleet anders. Op deze manier sluiten de koper en verkoper geen eerlijke deal.

Kortom: de dingen die je zegt, geven aan hoe betrouwbaar je bent. Het is dus wijs om op je woorden te letten, maar ook de mensen in je omgeving wijs te kiezen. Heb je mensen die veel roddelen om je heen of geheimen doorvertellen? Of merk je juist eerlijkheid en waarheid bij je vrienden in wat ze zeggen?

Eerlijkheid en waarheid in je daden

Ook al is het belangrijk dat je let op de dingen die je zegt en of die eerlijk en waar zijn, hoe je je daarna gedraagt, zegt ook veel over je karakter. Hoe zie je eerlijkheid en waarheid terug in je daden?

Reeds een kind laat zich kennen door zijn daden, door wat het doet, zie je of het eerlijk en oprecht is.
– Spreuken 20:11 (NBV)

Oftewel, vanaf dat je een kind was, kon je al zie of je eerlijk was en oprecht. Een bekende uitdrukking is ‘geen woorden, maar daden’, of: ‘die persoon is alleen maar grote woorden, geen daden.’ Kennelijk kan je nog zulke mooie dingen zeggen – als je je er niet aan houdt en als je je niet eerlijk gedraagt, is het niets meer waard.

Gestolen voedsel smaakt aanvankelijk goed, maar later lijkt je mond gevuld met kiezels.
– Spreuken 20:17 (NBV)

Twee gewichten om te wegen, het is de HEER een gruwel, een valse weegschaal is een slechte zaak.
– Spreuken 20:23 (NBV)

In deze verzen gaat het om oneerlijke acties, zoals stelen of oneerlijk handelen door verschillende gewichten of een valse weegschaal te gebruiken, waardoor mensen meer geld moeten betalen. De Bijbel zegt zelfs dat dit God een gruwel is als je zulke dingen doet. De dingen die je doet, zeggen dus ook veel over hoe eerlijk en betrouwbaar je bent.

Hoe eerlijk en betrouwbaar ben jij?

Als je hier eens over na denkt, in hoeverre spreek jij altijd de waarheid? Soms is het natuurlijk heel gemakkelijk om een leugentje om eigen bestwil te vertellen. Om onder een vervelende afspraak uit te komen, bijvoorbeeld. Of wie weet verdraai je de waarheid wel eens, om zelf beter over te komen dan een ander. Misschien verzwijg je de waarheid, zodat je niet op je kop krijgt.

En, hoe eerlijk ben jij? Probeer jij iedereen rechtvaardig en eerlijk te behandelen, of doe jij soms dingen waarvan je weet dat ze niet helemaal kloppen? Om er bijvoorbeeld zelf beter van te worden.

Natuurlijk is het ook niet altijd makkelijk om compleet eerlijk te zijn of de waarheid te spreken, maar het is wel iets wat goed is om je best voor te doen.

Wie rechtvaardig is, bewandelt de juiste weg, zijn kinderen zullen gelukkig zijn.
– Spreuken 20:7 (NBV)

Zodra ik klaar ben met deze kapotte mok slordig weer in elkaar lijmen, zal ik ook proberen eerlijker en betrouwbaarder te zijn!

Challenge!

“Velen roemen hun eigen trouw, maar wie vindt een mens die werkelijk betrouwbaar is?”

• Welke schat heb jij vandaag ontdekt?
• Bedenk hierbij een challenge die je vandaag zelf of samen met iemand uitvoert. Check #spreukenchallenge op Instagram voor inspiratie van anderen en deel ook jouw challenge!