Een duik in het Bijbelboek Ruth: over een risicovol aanzoek

Het boek Ruth is een prachtig verhaal midden in het Oude Testament. Toch kan de betekenis ervan je een beetje ontgaan als je het niet plaatst in de juiste tijd en context. Wat betekent dat ‘losserschap’ eigenlijk? En bracht Ruth zich op een bepaalde manier in gevaar door Boaz in feite ten huwelijk te vragen?

Centraal in het boek Ruth staat  wat er in Bijbelse tijden met vrouwen  gebeurden als hun man kwam te overlijden. De dood van een echtgenoot bracht een vrouw namelijk in een kwetsbare positie, vooral zonder kinderen dus eigenlijk zonder toekomst. Om deze positie te beschermen was de broer van een man verplicht om met de weduwe te trouwen. Maar wat als er geen broer (meer) is? Naomi noemt iets wat hierop lijkt in het begin van het boek.

Maar Naomi zei: Keer terug, mijn dochters! Waarom zouden jullie met mij meegaan? Heb ik nog zonen in mijn lichaam, die jullie tot mannen zouden kunnen worden?
– Ruth 1:11 (HSV)

Ze zegt als het ware: ‘Red jezelf! Ik heb geen zoons; ik kan jullie niet meer helpen.’ Een vrouw was ontzettend afhankelijk van haar man of mannelijke familieleden.

Wat is dat ‘losserschap’ precies?

En daar komt het losserschap om de hoek kijken. Het land van Elimelech (de echtgenoot van Ruth) mag worden teruggekocht door een familielid, maar alleen in combinatie met een huwelijk. Zo worden de weduwe én het land gespaard. Ruth én het land van haar schoonvader zouden op die manier in één beweging worden gered. En wat blijkt? Boaz verkeert in die positie én is Ruth goedgezind. Wanneer Naomi dit hoort, is ze ontzettend blij. Boaz kan Ruth uit haar kwetsbare situatie halen! 

Welnu, is Boaz, bij wiens meisjes je geweest bent, geen bloedverwant van ons? Zie, hij gaat vannacht op de dorsvloer gerst wannen. Was je dan en zalf je en doe je beste kleren aan en ga naar de dorsvloer, maar zorg ervoor dat je niet door de man wordt opgemerkt, voordat hij klaar is met eten en drinken. En het zal gebeuren als hij gaat liggen, zorg dan dat je de plaats weet waar hij ligt. Ga er dan heen, sla de deken aan zijn voeteneind op en ga liggen. Dan zal hij je zelf vertellen wat je doen moet.
– Ruth 3:2-4 (HSV)

Ruth doet Boaz een huwelijksaanzoek…

Stel je even voor dat jou dit wordt opgedragen. De vraagtekens zullen door je hoofd spoken: Wat moet ik doen? En waarom precies?

Naomi draagt Ruth op zich te wassen, te zalven en haar beste kleren aan te trekken. Dit laat zien dat Ruths periode van rouw voorbij is. Boaz zal haar op deze manier herkennen als een vrouw die huwbaar is. Met deze handelingen draagt Naomi Ruth eigenlijk op een symbolisch huwelijksaanzoek te doen. 

…maar niet zonder risico’s

Het feit dat dit initiatief vanuit een vrouw komt, is in Bijbelse tijden natuurlijk heel bijzonder. Dat maakt het hele plan verre van risicoloos. Ruth kan door anderen worden gezien terwijl ze ’s avonds naar de dorsvloer snelt, en dit kan allerlei gesprekken tot gevolg hebben. Bovendien kan Boaz haar daad opvatten als iets héél anders dan haar oorspronkelijke bedoeling. Zo kan hij op de gedachte komen dat Ruth zijn status gebruikt om hogerop te komen, of dat ze hem zelfs probeert te verleiden. Twee dingen die niet per se goed voor haar reputatie zouden zijn, helemaal niet als immigrant. 

Wat Ruth doet, vraagt dus om een grote mate van geloof en vertrouwen. Niet alleen in God, maar ook in Boaz en de man die hij is. 

Aan de slag!

Ik wil je uitdagen om vandaag of de komende dagen het hele boek Ruth te lezen. Neem alle informatie van vandaag mee, en ga eens na: hoe kijk jij nu anders naar dit bijbelboek?