Domme honden, sneeuw in de zomer en dwaze mensen

Zin in een uitdaging op de vroege morgen? Daar komt ‘ie: probeer eens iets te zeggen zonder woorden te gebruiken. Op de Theaterschool kreeg ik pas die opdracht. Ik moest een verhaal vertellen, maar mocht daarbij alleen mijn gezicht en lichaam gebruiken. Dat vond ik best moeilijk. Maar weet je waar ik achter kwam? Dat een gezicht vol angst soms méér zegt dan een schreeuw. Een beeld heeft veel meer impact dan een woord. Vandaag behandelen we een hoofdstuk in Spreuken waar beelden ook gebruikt worden om iets duidelijk te maken.

Het eerste beeld zet meteen de toon van het hoofdstuk:

Evenmin als de sneeuw in de zomer en de regen in de oogsttijd, past eer bij een dwaas.
– Spreuken 26:1 (HSV)

Heb jij weleens sneeuw zien vallen toen het hartje zomer was? Ik niet. Sneeuw en zomer horen simpelweg niet bij elkaar. En regen is geen goede match met de oogsttijd. Net zo min past eer bij dwaze mensen.

Dwaze mensen

Dwazen. Met hen begint niet alleen het hoofdstuk, Spreuken 26 wordt helemaal aan hen gewijd. Allerlei dwaze mensen komen voorbij. Luiaards, bemoeials, onruststokers, lasteraars en haters. Stuk voor stuk worden zij vergeleken met een beeld. Wat wil Spreuken met die beelden duidelijk maken? Eigenlijk maar één ding: dat dwazen geen knip voor de neus waard zijn.

In de volgende beelden worden dwaze mensen zelfs vergeleken met dieren!

Een zweep is voor het paard, een bit voor de ezel, en een stok voor de rug van dwazen.
– Spreuken 26:3 (HSV)

Zoals een paard onder controle wordt gehouden door de zweep en de ezel door een bit, zo moet de dwaas getemd worden door de stok. Blijkbaar is die harde hand nodig, omdat een dwaas niet wil luisteren naar zachte en vriendelijke woorden.

Het beeld van de hond

Zoals een hond terugkeert naar zijn braaksel, zo is een dwaas die in zijn dwaasheid terugvalt.
– Spreuken 26:11 (HSV)

De hond die hier geschetst wordt, is blijkbaar zo dom dat het opeet wat hij eerder nog uitspuugde. Zo is een dwaas ook. Hij blijft steeds weer domme dingen doen, omdat hij weigert om te leren en te veranderen.

Die dierenbeelden houden me gevangen. Ik bekijk filmpjes van paarden die koste wat kost weigeren te lopen, van honden die Oost-Indisch doof lijken te zijn. En opeens denk ik: is dit niet de kern van dwaasheid? Ongehoorzaamheid. Dat je denkt dat je het zelf wel weet. Eigen-wijsheid. Dat je niet eerst na wil denken of wil luisteren naar advies van anderen, maar doet wat je zélf denkt dat goed is. En dit uit zich vervolgens in allerlei dwaas gedrag.

Dwaasheid is een oerzonde

Misschien lees je deze overdenking als een ver-van-je-bed-show. Je vergelijkt jezelf niet zomaar met een dwaas. Zo begon ik het hoofdstuk eerlijk gezegd wel met lezen. Maar diep van binnen voel ik nu wel: dwaasheid, eigen-wijsheid ligt heel dichtbij. Het zit in het hart van ons mensen. Want ten diepste willen we het allemaal zelf uitvogelen.

We willen onze eigen koning zijn. Dat is misschien nog wel het ergste. We willen niet dat een Ander onze Koning wordt. We weigeren onze troon af te staan aan Hem die zo veel van ons houdt, maar ons soms ook naar plekken stuurt waar we niet willen zijn.

Dwaasheid op en top. Jezus spreekt ook over deze dwaasheid:

Ieder die deze woorden van Mij hoort en ze niet doet, zal met een dwaze man vergeleken worden, die zijn huis op zand gebouwd heeft; en de slagregen viel neer en de waterstromen kwamen en de winden waaiden en sloegen tegen dat huis, en het stortte in en zijn val was groot.
– Mattheüs 7: 26-27 (HSV)

Bijbelse wijsheid

Hoe kom je van je dwaasheid af? Door wijs te worden. En bijbelse wijsheid is misschien anders dan je denkt. Het gaat daarbij niet om slim zijn en verstandige keuzes maken. Nee, het zit ‘m in iets anders.

Kijk maar naar de mensen die Jezus om zich heen verzamelt: hoeren, tollenaars, verschoppelingen. Geen van die mensen hadden een leven dat ‘gelukt’ was. Sterker nog: ze hadden er niks van gebakken in hun leven. Eigenlijk waren het allemaal nietsnutten. Dwazen. Ze hoorden thuis in het rijtje van Spreuken 26.

Maar zij leefden van vergeving en genade en dat maakt alles anders. Het gaat erom dat je met je dwaasheid naar Jezus toe gaat. Dat je van Hem wilt leren hoe je kan veranderen. Hij ontvangt je wel. Hoe dwaas je ook bent. Kom, kniel, stamel, smeek. Dan vult Hij je met de hoogste Wijsheid die er bestaat; Hij vult je met Zichzelf.

Challenge!

Dwaasheid is eigen-wijsheid.

• Welke schat heb jij vandaag ontdekt?
• Bedenk hierbij een challenge die je vandaag zelf of samen met iemand uitvoert. Check #spreukenchallenge op Instagram voor inspiratie van anderen en deel ook jouw challenge!