De boodschap van Genesis – een verhaal van falen of van hoop?

2020 ben ik begonnen met een goed voornemen: in één jaar de hele Bijbel doorlezen. Elke dag ongeveer een kwartier lezen; dat leek me wel te doen. Inmiddels ben ik ruim twee weken bezig en door het eerste boek heen, Genesis. Hoewel het soms best doorlezen is, is het enorm interessant. De grote lijn van het verhaal wordt duidelijker. Thema’s en beloftes worden herhaald. De boodschap van het boek komt meer naar voren. Vandaag wil ik jullie meenemen in het verhaal van Genesis. Waar gaat het boek eigenlijk over en wat is de boodschap? Is het een verhaal van falen of van hoop?

In het begin

Genesis begint te vertellen over het begin van de wereld. De eerste twee hoofdstukken vertellen over de schepping en hoe goed de wereld eigenlijk was. Maar daar komt al snel een einde aan. In hoofdstuk 3 vindt de zondeval plaats: de zonde komt de wereld in. Een onomkeerbare keuze, die op de rest van de Bijbel van invloed is. 

De eerste 11 hoofdstukken van Genesis lijken een neerwaartse spiraal. De zonde krijgt een steeds grotere invloed. Het doen en laten van de mensen gaat van kwaad tot erger. Het is rampzalig. God krijgt spijt dat Hij ooit met de wereld en de mensen begonnen is.

De HEER zag dat alle mensen op aarde slecht waren: alles wat ze uitdachten was steeds even slecht. Hij kreeg er spijt van dat hij mensen had gemaakt en voelde zich diep gekwetst.
– Genesis 6: 5-6 (HSV)

Een nieuw begin

De wereld was niet zoals God het had bedacht. En dus besluit God om de wereld een nieuw begin te geven. Hij start opnieuw met Noach en zijn familie. Maar het verhaal gaat nog maar even verder of het gaat alweer mis. Noach wordt dronken. Het nageslacht wil met een toren proberen in de hemel te komen. Hoofdschuddend lees je de verhalen. Leren de mensen het dan nooit? 

Weer een nieuw begin

Terwijl steeds meer mensen zich over de aarde verspreiden, lijkt de wereld er niet beter op te worden. Toch heeft God het nog niet opgegeven. En dus begint God weer opnieuw, nu met één man:

De HEER zei tegen Abram: ‘Trek weg uit je land, verlaat je familie, verlaat ook je naaste verwanten, en ga naar het land dat ik je zal wijzen. Ik zal je tot een groot volk maken, ik zal je zegenen, ik zal je aanzien geven, een bron van zegen zul je zijn. Ik zal zegenen wie jou zegenen, wie jou bespot, zal ik vervloeken. Alle volken op aarde zullen wensen gezegend te worden als jij.’
– Genesis 12: 1-3 (HSV)

Genesis 12 begint dan met een familieverhaal. God begint opnieuw met één persoon: Abraham. Hij staat aan het begin van Gods plan, om deze wereld weer te herstellen. Om haar weer net zo mooi te maken, zoals ze was in het begin. Nu gaat het gebeuren, denk je dan!

Maar vervolgens gaat het hoofdstuk na hoofdstuk mis. Verraad, ongeduld, moord, noem maar op. Zo vader, zo zoon, zo kleinzoon. Het is gewoon pijnlijk om te lezen. En telkens worden maar dezelfde fouten gemaakt. 

Al lezend begin je je af te vragen: zou God weer spijt krijgen? Zou Hij deze keer echt met de wereld stoppen? En daarnaast: wat voor verhaal wil het boek Genesis vertellen? Wat is de boodschap van al deze faalverhalen?

God keert alles om

Aan het eind van het boek geeft de schrijver van Genesis antwoord op die vragen. Inmiddels zijn we in het verhaal aangekomen bij de achterkleinzonen van Abraham. Ook zij hebben elkaar bedrogen en een van hun broers, Jozef, als slaaf verkocht. Na jaren ontmoeten ze elkaar weer. Als de broers om vergeving vragen, zegt Jozef tegen hen:

Jullie hadden kwaad tegen mij in de zin, maar God heeft dat ten goede gekeerd, om te bewerken wat er nu gebeurt: dat een groot volk in leven blijft. 
– Genesis 50:20 (HSV)

Jozef vat samen, wat er door het hele boek heen gebeurt: God heeft het kwade van mensen ten goede gekeerd. Keer op keer. Keer op keer.

Aan het eind van het boek, blijkt er hoop te zijn. Ook na al die verschrikkelijke verhalen. Niet omdat de mensen het zo goed hebben gedaan. Maar alleen omdat God het kwade ten goede keert. God geeft het niet op na de ongeduldige vader. Hij laat zijn plan niet varen na de zoon die niet heel anders is. Zelfs niet na de kleinzoon, die iedereen om zich heen belazert. God gaat ondanks dat alles door. 

De boodschap van Genesis

God keert het kwade van de mensen ten goede. Hij gaat door met het verhaal dat Hij met hen begonnen is. Dat doet Hij nog steeds. God gaat nog steeds door met het volk dat uit deze familie is voortgekomen. En niet alleen met hen, maar met alle mensen. Hij heeft uit dit volk een Verlosser laten voortkomen: Jezus Christus. De spiraal van zonde, waar elk mens in terecht komt, doorbreekt Hij. Hij keert al het kwaad van de mensen ten goede. 

Dat is wat het boek Genesis ons leert. Dat God de wereld die Hij gemaakt heeft, niet loslaat. Dat Hij herstelt, wat al in het begin van Genesis kapotging. Dat God alles, hoe kwaad ook, ten goede kan keren. En dat Hij het de faalverhalen van mensen omkeert in verhalen van hoop.

Aan de slag!

Kies één van de uitdagingen hieronder:

Uitdaging I

Zoek een van deze gedeelten uit Genesis op:
– Wat zegt deze tekst over mensen?
– Wat zegt deze tekst over God?

Genesis 18:22-33
of
Genesis 45:1-15

Uitdaging II

Neem de komende dagen/weken tijd om Genesis door te lezen. Probeer de volgende vragen daarbij te beantwoorden:

– Wat leert het boek je over mensen?

– Wat leert het boek je over God? 

Zou je aan de hand van de boodschap van Genesis iets tegen God willen zeggen? Vertel het in een gebed tegen Hem.


Kijktip: The Bible Project – Genesis