Braak liggen: wanneer deed jij dat voor het laatst?

Het braak liggen van het land is, als je een klein beetje bekend bent in de Bijbel, je vast geen onbekend fenomeen. Iedere zeven jaar vraagt God de Israëlieten om het land een jaar lang rust te geven. Misschien is het wel zo’n leuk weetje dat je ergens in je achterhoofd klaar hebt. Een feitje, echt iets van ‘toen’. Ik hoorde laatst een preek die me iets deed beseffen over precies dat braak liggen. Iets wat ik vandaag met je wil delen. Maar eerst even een opfriscursus. Hoe zat het ook alweer in elkaar, dat braak liggen van het land?  

De Heer zei tegen Mozes op de berg Sinaï: “Zeg tegen de Israëlieten: Als jullie in het land zijn gekomen dat Ik jullie zal geven, dan moeten jullie het land om de zeven jaar rust geven. Het land moet een heilige rusttijd voor Mij krijgen. Zes jaar lang mogen jullie op de akkers zaaien en de wijngaarden snoeien en de oogsten binnenhalen. Maar het zevende jaar moet het land rust hebben. Het is een heilige rusttijd voor Mij. Dan mogen jullie niet op de akkers zaaien en de wijngaarden niet snoeien. Wat vanzelf opkomt, mogen jullie niet oogsten om te verkopen, maar alleen om zelf van te eten. En de druiven die aan jullie niet-gesnoeide wijnstruiken groeien, mogen jullie niet plukken om te verkopen, maar alleen om zelf van te eten. Het is een jaar van rust voor het land. Wat er in dat jaar op het land groeit, zal genoeg zijn voor jullie allemaal om van te leven. Het is genoeg voor jullie en jullie slaven, slavinnen en knechten en voor de vreemdelingen die bij jullie wonen. Ook voor het vee en de wilde dieren.
– Leviticus 25: 1-7 (BasisBijbel).

Braak liggen is een jaar lang het gereedschap neer, toch? 

De korte samenvatting is dit: zes jaar werken, één jaar rust. Best heftig, als je van landbouw afhankelijk bent. Wat een pittige les in vertrouwen. Ongeveer hetzelfde voor ons als we ingefluisterd zouden krijgen dat we een jaar moeten stoppen met ons werk. ‘Oké Heer, maar hoe ga ik dan mijn boodschappen betalen? De huur overmaken? Mijn telefoon betalen? Mijn Netflix-abonnement?’ Geen gekke vragen, toch? Vragen die de Israëlieten vast ook hadden, afgezien van Netflix uiteraard. Het is wel duidelijk dat dit niet zomaar een gebod is; dit vraagt om vertrouwen in Gods voorziening.  

Toch wil ik nu even een stapje de andere kant op. Niet focussen op het gebod met het oog op de mens, maar op het land. Braak liggen wil namelijk níet zoveel zeggen als: op 31 december 2019 leggen we ons gereedschap neer en pas op 1 januari 2021 pakken we het weer op.  

Braak liggen staat niet gelijk aan niksen 

Maar wat dan wel? Als je het niet bewerkt en het ook niet links laat liggen, wat gebeurt er dan wél mee? Worden er feestjes op gegeven? Mag het een avondje lekker uit eten? Naar de bios? De voetjes omhoog?  

Niks van dit alles. Arm land. Heeft het vrij, kan het er niet eens van genieten. 

Braak liggen is aan het werk, op een andere manier 

Alle gekheid op een stokkie, wat ermee gebeurt is dit: het wordt geploegd. Meerdere keren wordt de grond omgewoeld, zodat er weer zuurstof en lucht inkomt. Zo wordt er gezorgd dat de voedingsstoffen die door de intensieve landbouw verdwenen zijn weer de ruimte krijgen. De grond wordt als het ware weer gezond gemaakt. Braak liggen heeft dus alles te maken met (be)werken, maar op een opbouwende manier.  

De aarde heeft dit blijkbaar na zes jaar hard nodig. De grond is stug geworden en wat je erin stopt haal je er nauwelijks nog uit. Je moet twee, drie of vier keer zo hard werken om hetzelfde resultaat te behalen. De neiging is om dan nóg harder aan de slag te gaan, maar het tegendeel is waar: stop en haal adem. Zet een stap terug en ga op een andere manier aan de slag.  

Braak liggen is voor het land wat de rustdag voor ons mag zijn. God heeft alles een natuurlijk ritme gegeven, ook zijn mensen. Wanneer we dat ritme te lang negeren raakt niet alleen de aarde uitgeput, maar ook wijzelf. Wanneer wij rusten, rust de wereld om ons heen. Moeten wij zelf niet af en toe braak liggen? Even pas op de plaats en goed omploegen. Naar boven halen wat door die stugge, droge bovenlaag bedekt is en al een tijdje geen zuurstof krijgt. Gods natuurlijke ritme voor het land én onszelf serieus nemen. 

Wat zou je daardoor bij jezelf opgraven? 

Aan de slag! 

Maar hoe doe je dat, omploegen? Hoe zorg je dat die droge bovenlaag in stukjes gebroken wordt en je ruimte krijgt voor zuurstof? Dit is hoe ik het doe: ik neem (meer) tijd om te reflecteren. Ga gedurende een week (of langer) eens zitten, en schrijf op wat je voelt. Voel je je uitgeblust of juist ‘vlakjes’? Voel je je niet als jezelf? En wat zou je willen voelen? Hoe denk je dat het moet zijn? Breng dit bij God, heel precies. Bidt dat Hij ermee doet wat nodig is en je hart en ogen opent voor wat er leeft, diep van binnen. Bid voor ruimte in je hart en in je lijf. Ga braak liggen en laat de Schepper aan de gang gaan. 

Bron: naar een preek van ds. Schaaij uit Leerdam.