Lazarus – it’s all in the name

De Quote 500, een jaarlijkse lijst met de vijfhonderd rijkste Nederlanders op het moment van samenstellen. TheNextWoman 100, de honderd succesvolste zakenvrouwen die een omzet draaien van tussen de twee en de vijftig miljoen per jaar. Een lijst met de tien mooiste vrouwen van Nederland. Tegenwoordig zijn overal lijstjes voor, waarop de beste, rijkste en mooiste mensen bij naam genoemd worden. En eerlijk is eerlijk, het is vast een grote eer om op zo’n lijst te staan. Met ambitie is dan ook helemaal niets mis. Tot op zekere hoogte. Want Jezus keert het om. Laat ons zien dat het niet het belangrijk is om de beste te zijn. De rijkste te zijn. Een mooi voorbeeld daarvan zien we in het verhaal dat hij vertelt over de rijke man en de arme Lazarus. De rijke man en de arme Lazarus. Daar is iets bijzonders aan de hand. Niet de rijke man wordt bij naam genoemd, zoals dat tegenwoordig gaat. Lazarus. Jezus noemt zijn naam.

Lukas beschrijft wat Jezus vertelt. Deze evangelist was arts en daarnaast was hij erg begaan met zijn medemens.

“Jezus zei: “Er was eens een rijke man die prachtige, dure kleren droeg en alle dagen grote feesten gaf. En er was een bedelaar die Lazarus heette en onder de zweren zat. Elke dag lag hij bij de voordeur van de rijke man. Hij hoopte dat hij de restjes zou krijgen van de maaltijden van de rijke man, zodat hij geen honger meer zou hebben. Zelfs kwamen de honden aan zijn zweren likken. Op een dag stierf de arme man. Hij werd door de engelen naar Abraham gedragen en mocht dicht bij hem zitten. Ook de rijke man stierf en hij werd begraven. Toen hij in het dodenrijk zijn ogen opendeed, had hij heel veel pijn. In de verte zag hij Abraham, met Lazarus dicht naast zich. Hij riep: ‘Vader Abraham, help mij! Stuur Lazarus alstublieft naar mij toe! Laat hem alstublieft zijn vinger in water dopen en mijn tong daarmee afkoelen! Want ik heb pijn in dit vuur!’ Maar Abraham zei: ‘Zoon, weet je nog hoe goed jij het hebt gehad tijdens je leven, en hoe slecht Lazarus het had? Nu wordt híj hier getroost en heb jíj pijn. Bovendien is er tussen jullie en ons een kloof die we niet kunnen oversteken. De mensen van deze kant kunnen niet naar jouw kant gaan als ze dat zouden willen. En de mensen van jouw kant kunnen niet naar onze kant komen.’ Toen zei de rijke man: ‘Vader, stuur dan alstublieft Lazarus naar mijn huis. Want ik heb vijf broers. Laat Lazarus hen waarschuwen. Ik wil niet dat zij óók in deze plaats van pijn terecht zullen komen.’ Maar Abraham zei: ‘Ze hebben de Boeken van Mozes en van de profeten. Dáár moeten ze naar luisteren.’ Maar de man zei: ‘Vader Abraham, dat doen ze niet. Maar als er iemand uit de dood opstaat en naar hen toe komt, dán zullen ze gaan leven zoals God het wil.’ Maar Abraham zei tegen hem: ‘Als ze niet naar Mozes en de profeten willen luisteren, zullen ze ook niet luisteren naar iemand die uit de dood opstaat.'”
(Lukas 16:19-32, BasisBijbel)

Is rijk zijn dan verkeerd?

Nee, rijk zijn is niet verkeerd. De rijke man droeg prachtige, dure kleren. Dat was het probleem niet. Hij viert feest, maar ook dat is niet verkeerd. Het probleem is dat de rijke man zich compleet afsluit voor degene die op zijn pad komt. Lazarus, die op zijn eigen oprit ligt. Lazarus, die afhankelijk van hem is. Lazarus, die hoopt dat er iets over is van de weldaad van de rijke man.

God vond het ontzettend belangrijk dat er omgezien werd naar de armen, dat lezen we in Leviticus.

“Als jullie de oogst van je land binnenhalen, mogen jullie de rand van het veld niet afmaaien. En wat tijdens het oogsten op de grond valt, mogen jullie niet oprapen. Ook mogen jullie je wijngaard niet helemaal leegplukken. Druiven die op de grond vallen, mogen jullie niet oprapen. Alles wat van de oogst op de grond valt, moeten jullie laten liggen voor de arme mensen en de vreemdelingen. Ik ben jullie Heer God.”
(Leviticus 19:9-10, BasisBijbel)

Jezus vertelt dit verhaal aan de high society van die tijd. De farizeeën, de bobo’s, die de wetten uit de Thora van voor naar achter én weer terug uit hun hoofd kenden. En juist zij krijgen het verwijt geldzuchtig te zijn. Niet om te kijken naar hun medemens.

It’s all in the name

Net haalde ik al aan dat het niet toevallig was dat Lazarus een naam had in dit verhaal en de rijke man naamloos was. En zelfs over deze naam is goed nagedacht. Lazarus is de Latijnse versie van het Armeense ‘Elʿāzār’, dat ‘God helpt’ betekent! God helpt Lazarus, die in zijn nabijheid mag zijn.

Maar, er zit een tweede laag in dit verhaal. Een laag die ons vertelt dat de rijke man juist degene is die geholpen moet worden. De rijke man, die in zijn aardse leven geen moment heeft omgekeken naar Lazarus, maar wel degelijk wist wie hij was. Hij vraagt de arme Lazarus om hulp. Hij had dorst, en zag Lazarus nog steeds als ondergeschikte, als loopjongen.

Bijbelse ironie

“Vader Abraham, als er iemand uit de dood opstaat en naar hen toekomt, zullen mijn vijf broers gaan leven zoals God het wil!” De rijke man wil Abraham overhalen om Lazarus naar de aarde te sturen, om zijn broers te waarschuwen. Ironisch, dat hij noemt dat ze het vast wel zullen geloven als er iemand uit de dood opstaat. Dat is namelijk al een keer gebeurd. Het is de kern van ons geloof. Jezus. Hij stond op uit de dood. Daar is men – daar waren de Farizeeën – nou niet bepaald enthousiast over…

Aan de slag!

Jezus zegt: “Wat je voor de minste van mijn broeders hebt gedaan, heb je voor mij gedaan.” Ontdek jouw Lazarus, daar dien je God mee! Er zijn mensen afhankelijk van je. Dat hoeft niet op financieel gebied te zijn, dat kan ook op een ander vlak. Zie deze persoon, ken deze persoon, til deze persoon op. Er zijn misschien ook momenten dat je het zelf niet meer ziet zitten, dat jij Lazarus bent. Durf Lazarus te zijn – God helpt!

Bron:
Naar een preek van dominee Rob Nijhuis.