#layla – Een actueel verhaal over geweld tegen vrouwen in de Bijbel

Vandaag is het de Internationale Dag tegen geweld tegen vrouwen. Deze dag vindt elk jaar op 25 november plaats, omdat er op 25 november 1960 in de Dominicaanse Republiek drie zussen werden vermoord die zich verzetten tegen de dictatuur in hun land.¹ Ook in de Bijbel vinden we heftige voorbeelden van geweld tegen vrouwen. Meestal lezen we die bijbelgedeelten niet in de kerk. Wat kun je eigenlijk met zo’n verhaal?  

Een voorbeeld van een verhaal over geweld tegen vrouwen vinden we in Rechters 11 waarin we lezen over Jefta’s dochter. De schrijver van het boek Rechters vermeldt haar naam niet. Haar vader is een succesvolle krijgsman die de vijanden van Israël versloeg. Jefta zweert aan God de eed dat als God hem de overwinning geeft hij het eerste dat uit zijn huis zal komen, zal offeren. Als dat zijn enige dochter blijkt te zijn, baalt hij, maar hij voltrekt zijn eed toch.
What the…?! Heb je er ooit bij stilgestaan wat voor een bizar verhaal dit eigenlijk is en hoe erg het is wat hier gebeurt? Vaak als we de Bijbel lezen, hebben we de neiging om de bijbelse figuren als goed voorbeeld te stellen. Maar in het hele boek Rechters is dit het refrein: de mensen deden wat goed was in hun eigen ogen. Dit verhaal, net als andere geschiedenissen in het boek Rechters, is een afschrikwekkend voorbeeld. Dit is wat er gebeurt als mensen (mánnen) op een verkeerde manier met hun macht omgaan!  

Actueel verhaal 

Wereldwijd wordt één op de drie meisjes en vrouwen slachtoffer van geweld.² Daarmee wordt het verhaal van de dochter van…, wacht, laat ik haar Layla noemen want die vader van haar heeft al genoeg aandacht gekregen, een bijzonder actueel verhaal. Ik noem haar Layla, wat ‘nacht’ betekent in het Hebreeuws, omdat haar verhaal donker is. Ik stel me voor dat haar donkere ogen konden schitteren en dat ze nog vol dromen en plannetjes zat totdat…
Layla voegt zich, waarschijnlijk heeft ze weinig keus, maar ze legt zich er niet zomaar bij neer. In plaats van dat ze nog een poosje met pappie wil zijn, vraagt ze ruimte om het op haar manier te doen. Ze trekt er met haar vriendinnen op uit, weg van haar vader en weg van de mannenwereld, om haar lot te betreuren.
Oud-testamenticus Van Bekkum ziet dit als een soort oud-testamentische #metoo-beweging.³ De gebeurtenis maakt zoveel indruk op de vrouwen van Israël dat de retraite van Layla en haar vriendinnen een jaarlijks terugkerend fenoneem wordt. Elk jaar opnieuw vragen ze aandacht voor Layla en wat er met haar is gebeurd. Dit mág niet vergeten worden! 

Sindsdien is het in Israël de gewoonte dat de jonge meisjes elk jaar vier dagen lang rouwklagen om Jefta’s dochter.  
– Rechters 11:40 (NBV).

Samen opstaan tegen geweld tegen vrouwen 

Ook in Nederland zijn er veel vrouwen die te maken hebben met geweld in hun leven. Helaas is ook de kerk niet altijd een veilige plek. Een verhaal als dat van Layla of dat van Tamar is niet makkelijk of leuk om te lezen. Maar dat het in de Bijbel staat is wél van betekenis. De verhalen van geweld tegen vrouwen worden niet onder het tapijt geveegd. Juist in hun heftigheid schreeuwen ze om onze aandacht! Dit gebeurt, maar wat doen wij eraan? Als we de verhalen lezen, herkennen we wat er ook in onze wereld gebeurt en het vraagt om een reactie. Daar is moed voor nodig. We kunnen het niet alleen. Ik hoop dat ook de Zij Lacht-community voor jou een plek kan zijn waar je solidair kunt zijn met anderen. Van de meisjes van Israël leren we om samen op te staan tegen geweld tegen vrouwen. 

Aan de slag! 

• Zet het onderwerp op de agenda in jouw kerk of club. Bewustheid is een eerste stap in de richting van veiligheid van meisjes en vrouwen.  

• Partnergeweld komt veel voor. Praat jij weleens met vriendinnen over wat oké is in een relatie en wat niet? Maak het bespreekbaar. Het is superbelangrijk om er voor elkaar te zijn, ook als het niet lekker loopt. Bid om moed en om openheid.