Is er voor jou als kritische student plek bij rabbi Jezus? 

In Nederland hebben we keus uit verschillende opleidingen. In de tijd van Jezus ging dat heel anders. Je kwam in de leer in het familiebedrijf en daar verdiende je je brood mee. Israël kende maar één soort onderwijs en dat was het onderwijs in de Heilige Schriften. De vraag ‘wat wil jij later worden?’ kenden ze niet. Tegenwoordig is het een vraag die je van jongs af aan te horen krijgt. De studenten onder ons zullen de vraag ‘welke studie doe jij?’ vaak te horen krijgen. Voor mij is het alweer een tijdje geleden en toch ben ik, en jij ook, een student in de school van rabbi Jezus. Als ik mijzelf vergelijk met de studenten die rabbi Jezus volgden, lijkt het wel of ik, wij allemaal eigenlijk, kritische studenten zijn! Gelukkig heeft Jezus ook kritisch studenten.

Johannes beschrijft hoe het onderwijs in de Heilige Schiften in die tijd ging. Als je wilde studeren dan verbond je je aan een leraar. Johannes de doper had bijvoorbeeld een heel aantal studenten (ook wel volgelingen of discipelen genoemd).

Jezus is ook een leraar, een rabbi. Hij had twaalf studenten om zich heen en nog vele andere volgelingen die wilden leren van Jezus. Hij had twaalf studenten uitgekozen als zijn speciale leerlingen. Als ik de evangeliën doorlees, kan ik mij verbazen over hoe makkelijk de discipelen Jezus volgen, zonder vragen, zonder kritische noot, sluiten ze zich aan bij Jezus. Dan zie ik mijzelf aankomen met al mijn ongeloof en vragen; ‘Maar waarom dan? Hoe zit dat? Klopt dat wel?’ Herken je dat? Ik heb ook ontdekt dat we niet de enige zijn!

Filippus ging naar Natanaël en zei tegen hem: “We hebben de Man gevonden over wie Mozes en de profeten hebben geschreven! Hij heet Jezus en Hij is de zoon van Jozef uit Nazaret!” Maar Natanaël zei: “Kan er uit Nazaret dan iets goeds komen?” Filippus antwoordde hem: “Kom zelf maar kijken.”
(Johannes 1: 46-47)

Natanaël heeft ergens last van waar we in Nederland ook last van hebben. Misschien heeft de hele mensheid hier wel last van als ik er wat langer over nadenk. We zijn verwaand. We kijken neer op anderen om ons heen. Zoals Natanaël neerkijkt op de mensen uit Nazareth. Dat hebben we nodig om onze eigen onkunde en onzekerheid minder te maken.

Maar ondanks zijn kritische, misschien wel sceptische houding zien we wel dat hij met veel vragen zit. Hij is op zoek naar de waarheid. Filippus loopt enthousiast naar hem toe om hem mee te nemen naar ‘de Messias’. Bijna laat Natanaël zich tegenhouden door zijn neerbuigende houding. ‘Iemand uit Nazareth? Daar kan toch geen geleerde vandaan komen?! Laat staan de Messias! Gelukkig gaat hij in op de uitnodiging van Filippus!

Wat zou Jezus’ reactie zijn op Natanaël?

Toen Jezus Natanaël zag komen, zei Hij tegen hem: “Kijk, dit is nou een echte Israëliet: een werkelijk eerlijk en oprecht man.” Natanaël zei: “Waar kent U mij van?” Jezus antwoordde: “Nog voordat Filippus je haalde, zag Ik je al onder je vijgenboom zitten.” Toen antwoordde hij Hem: “Meester, U bent de Zoon van God! U bent de Koning van Israël!”
(Johannes 1:48-50)

Elke keer opnieuw ben ik zo blij dat Jezus onze verlosser en pleiter is. Hij veroordeelt Natanaël niet om zijn kritische houding, maar prijst hem om zijn oprechtheid en eerlijkheid! Durf jij, als student van Jezus, je vragen, je ongeloof open en eerlijk neer te leggen?

Natanaël is nog niet klaar met zijn vragen. ‘Hoe weet u wie ik ben?’ Dan laat Jezus zien dat Hij een profeet is. ‘Voordat Filippus tegen je sprak, zag ik jou al zitten onder deze vijgenboom.’ We weten niet wat Natanaël aan het doen was onder die vijgenboom, we zouden er naar kunnen gissen, maar het staat simpelweg niet opgeschreven. Voor Natanaël was dit het overtuigende bewijs dat Jezus de Zoon van God is, de koning van Israël!

Natanaël had maar heel weinig nodig om van een kritische student te veranderen in een volgzame student! De reactie van Jezus is dan ook goed te begrijpen:

 Maar Jezus zei tegen hem: “Geloof je dat, omdat Ik tegen je zei dat Ik je onder je vijgenboom zag zitten? (Johannes 1:51a)

Doe maar even rustig aan Natanaël, vanochtend was alles nog moeilijk te geloven en te accepteren en vanmiddag sta je te juichen omdat Ik iets van je weet. Je kent mij nog niet echt, leer mij eerst nog wat beter kennen. Ik heb nog meer in petto voor je!

Je zal nog veel geweldiger dingen zien! Luister goed! Ik zeg jullie dat jullie vanaf vandaag de hemel zullen zien openstaan en dat jullie de engelen van God zullen zien opstijgen en neerdalen tussen God en de Mensenzoon.
(Johannes 1:51b)

Hier verwijst Jezus naar het visioen van Jakob. Jakob ziet in zijn visioen een ladder uit de hemel komen waarop de engelen omhoog gaan en naar beneden afdalen. De engelen gaan over een ladder die verbinding maakt tussen hemel en aarde. Jezus zegt tegen Natanaël, Ik ben degene die de ladder is. Ik ga zorgen voor een verbinding tussen hemel en aarde. Als mens ben Ik naar deze aarde gekomen, door mijn dood aan het kruis (die je nog niet gezien hebt) kan Ik je weer dichter naar God brengen.

Voor mij is dit een heel bevestigend verhaal. Voor mijn eigen vragen en gedachten, maar ook voor de vragen en gedachten van de mensen om mij heen, gelovigen en niet-gelovigen. Het geeft ons de ruimte. Jezus laat zien dat je altijd in alle oprechtheid en eerlijkheid met je vragen en ongeloof naar Hem toe mag komen. Hij zal je vragen ontvangen en inzicht geven in Zijn wijsheid en rijkdom. Dus doe je vooroordelen weg over de kerk, het christendom, christenen, en kom! Kom kijken naar wat Jezus je te bieden heeft en stel je vragen open en eerlijk. Jezus zal het antwoord zijn op je vragen.

Aan de slag!

In het Jodendom is wijsheid niet het kennen van de juiste antwoorden op vragen, maar wijsheid wordt gemeten door het stellen van goede vragen. Denk vandaag eens na over de vragen die je hebt over Jezus, over de Bijbel.
– Waar zet jij vraagtekens bij? Misschien ben je sceptisch over het geloof, over Jezus, over de Bijbel. Waar sta je dan sceptisch tegenover?
– Als je dit heb bedacht, leg dan je vragen voor Jezus neer en vraag Hem of Hij je inzicht en wijsheid wil geven. Schroom niet, bedenk welke reactie Jezus aan Natanaël gaf en laat dat je moed geven om naar Hem toe te gaan.
– Ga met je vragen naar een vriend(in) of iemand uit je omgeving bij wie je deze vragen neer kunt leggen en er over kan praten. God geeft vaak inzicht en wijsheid door de mensen om je heen!

Je kan ons ook mailen met een vraag waar je mee zit. Dan kunnen we kijken of we daar een blog over kunnen schrijven, misschien zijn er wel meer mensen met dezelfde vragen als jij.