Het grote gebod: heb liefde voor boven, binnen en buiten

14

feb

Elise de Vries

Het is vandaag Valentijnsdag. De rode rozen slaan je om de oren, de reclames voor chocolade vallen extra op en als je films moet geloven is dit een zeer belangrijke dag om een relatie te hebben. Alsof een relatie op 14 februari meer betekent dan de rest van het jaar?! Ik vind het altijd een gekke ‘feestdag’. Gewoon commercieel, bedacht om geld te verdienen. Maar goed, dat zijn vader- en moederdag ook… En die dagen herinneren je er wel aan om je liefde te uiten. Ik dacht dus: zou Valentijnsdag ons op dezelfde wijze kunnen herinneren? Aan het uiten van onze liefde, naast de romantische liefde? Jawel! Het grote gebod leert ons namelijk dat er 3 liefdes zijn die we aandacht mogen (eigenlijk: moeten) geven. Wil jij weten welke?

Jezus zei tegen hem: U zult de Heere, uw God, liefhebben met heel uw hart, met heel uw ziel en met heel uw verstand. Dit is het eerste en het grote gebod.

En het tweede, hieraan gelijk, is: U zult uw naaste liefhebben als uzelf.

Aan deze twee geboden hangt heel de Wet, en de Profeten.
– Mattheüs 22: 37-40 (HSV)

Deze bijbeltekst staat ook wel bekend als het grote gebod. We zien hierin 3 liefdes terugkomen: liefde voor God, liefde voor jezelf en liefde voor je naaste. Voor we daar verder op in gaan, wil ik eerst vertellen in welke context Jezus dit zegt.

Het grote gebod

Voordat Jezus de bekende uitspraak van het grote gebod deed, was Hij in gesprek met Sadduceeën. Dat waren een stel geleerden die alleen geloofden in de Pentateuch, de eerste vijf bijbelboeken van het Oude Testament. Zij geloofden dus niet in engelen, geesten, een Messias of het laatste oordeel. Deze Sadduceeën probeerden Jezus te verleiden om iets te zeggen waardoor het geloof in de Messias en een eventuele opstand uit de dood belachelijk werd gemaakt.

Dat lukte ze echter niet. Jezus had weer eens gevat geantwoord op hun vraag (lees Mattheüs 22:23-33). Toen kwamen de Farizeeën, een andere groep schriftgeleerden. Zij geloofden wel in meer bijbelboeken, maar niet in Jezus als Messias. Ook zij hadden al eerder geprobeerd Jezus iets te laten zeggen, waardoor Hij zou worden verworpen door het volk of zou worden vervolgd (in rechterlijke zin). Dit keer proberen ze het met de vraag: ‘Meester, wat is het grote gebod in de wet?’

De perfecte samenvatting

Deze vraag was relevant voor de schriftgeleerden, omdat er een opvatting was over belangrijkere en minder belangrijkere geboden. In vers 36 staat dat ze Jezus wilden verzoeken met deze vraag: ze hoopten dat Hij iets onlogisch zou zeggen! Stel je voor dat Jezus zei: ‘Het belangrijkste gebod is: vereer geen andere goden.’ Dan zouden de Farizeeën kunnen beargumenteren dat Jezus een valse leraar was, want moord zou dus minder erg zijn dan afgoden vereren. Jezus had echter de perfecte samenvatting van alle dingen die God ons vraagt: het grote gebod.

Liefde naar boven, binnen en buiten

Jezus zegt eigenlijk: Als je altijd van God houdt met alles en van de naaste als jezelf, dan doe je alles goed. Daarom kan het grote gebod de samenvatting zijn van alles wat God van ons vraagt. Een spreker noemde een keer de verzameling van God, jezelf en je naaste: ‘boven, binnen en buiten.’ Dat is makkelijk te onthouden, dus die uitspraak gebruik ik ook vandaag.

Laten we beginnen bij de liefde naar boven. God liefhebben met heel je hart, ziel en verstand. Met je hart betekent met wie je bent en wat je nagaat. Waar hecht jij waarde aan? Met je ziel sluit daar op aan: dringt de liefde voor God door in de kern van jouw bewustzijn? Voor je hart en je ziel geldt dat je gevoelens daar ook een rol in spelen. Dat is echter niet alles. Ook met je verstand moet je God liefhebben. Dat gaat hierover: op basis waarvan maak jij keuzes? Ben je gericht op de waarheid?

In sommige teksten staat er kracht in plaats van verstand (Deuteronomium 6:5), of als aanvulling (Lucas 10:27). Dat gaat over je mogelijkheden om God te dienen. Dat mag je er dus ook nog bij bedenken. In Marcus 12:30 wordt bij het grote gebod trouwens alleen hart gebruikt in plaats van hart en ziel. Je hoeft de termen niet als strikt losse termen te zien, want ze overlappen in ieder geval deels – net als verstand en kracht. De boodschap is in ieder geval duidelijk: Heb God lief met alles wat je bent en alles wat je hebt.

Dan volgt de liefde naar binnen. Jezus vindt het vanzelfsprekend dat je van jezelf houdt. Hij bedoelt geen zelfverheerlijking, maar dat je een gezond zelfbeeld hebt en naar jezelf kijkt zoals God naar jou kijkt.

Lukt het jou om jezelf te waarderen en voor jezelf te zorgen zoals je het een ander gunt? Als je wilt ontdekken of je wel lief bent voor jezelf, kan je jezelf afvragen: ‘Zou ik deze gedachte ook uitspreken naar een goede vriendin?’ Soms is het advies wat je aan vrienden geeft ook goed advies voor jezelf. Denk bijvoorbeeld aan advies om een avond vrij te nemen in een drukke week.

Als laatste is er de liefde naar buiten. Denk aan de barmhartige Samaritaan (Lukas 10:25-37). Hij helpt een jood tegen alle leefregels in, omdat hij zelf ook geholpen had willen worden. Je naaste is iedereen om je heen, niet alleen je familie. Gedraag jij je tegen anderen zoals jij zou willen dat anderen zich tegen jou gedragen? Gun jij de ander wat je jezelf gunt? Of ben je eigenlijk kattig, ondankbaar of egoïstisch?

Aan de slag!

Het grote gebod laat ons zien hoe we mogen liefhebben. Bedenk voor wie (God, jezelf of je naaste) jij vandaag extra jouw liefde wil laten zien én hoe je dat aanpakt. Denk aan een wandeling maken om te bidden, jezelf zeggen dat je er goed uit ziet of iemand uitnodigen voor een kopje thee.

Deel deze overdenking

  1. Caryll de Freitas schreef:

    Prachtige overdenking! Op de schoen!! God zegent!!!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

© 2023 Zij Lacht | Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap