Felix Culpa – Eerste Paasdag

‘De Heer is waarlijk opgestaan!’, zo galmde de vrolijk stem van één van de gemeenteleden echoënd door de ontvangstruimte in de kerk op de zondagmorgen van Pasen. Elk jaar opnieuw bracht ze dezelfde levensvreugde mee in die woorden, en elk jaar opnieuw werd ik weer stilgezet bij de vreugde die Pasen aan ons brengt. Maar om welke reden is die vreugde terecht? Binnen de katholieke traditie bracht St. Augustinus rondom Pasen met het begrip ‘Felix Culpa’, uit het Latijn vertaald ‘gelukkige fout’. Hier gaat het om de positieve wending van de zonde van de mensen, namelijk de kans om ultieme Liefde te ervaren. Die Liefde kunnen we ervaren doordat Jezus niet alleen is gestorven voor onze zonden, maar in zijn opstanding de weg naar God heeft vrijgemaakt.  

Het bekende scheppingsverhaal vertelt ons dat God het beste voor had met de mensen. Hij schiep Adam, zijn vrouw Eva, en maakte het Hof van Eden tot een paradijs waarin ze met Hem mochten vertoeven. Datzelfde verhaal vertelt ons hoe de zonde in de wereld is gekomen – de slang overtuigde Eva ongehoorzaam te zijn aan de opdracht die God hen had gegeven, en Eva luisterde naar de slang. Dit was de breuk tussen God en de mens.  

Felix Culpa 

Soms lijkt het eenvoudig om de fout (culpa) van de verstoorde relatie tussen God en mensen bij Adam en Eva te leggen. Op die manier hoef je zelf niet heel bewust stil te staan bij de fouten die je zelf richting God maakt. In gesprekken met niet-christenen is dít het punt waar vaak over wordt gestruikeld: erkennen dat je zelf zondig bent, onafhankelijk van wat je doet of laat. Misschien krijg je het voor elkaar perfect te voldoen aan het houvast in de regels van de Tien Geboden, maar dan nog leert de Bijbel ons dat we zondig zijn.  

Want allen hebben gezondigd en missen de heerlijkheid van God.
– Romeinen 3: 23 (HSV) 

Daarom, zoals door één mens de zonde in de wereld is gekomen, en door de zonde de dood, en zo de dood over alle mensen is gekomen, in wie allen gezondigd hebben.
– Romeinen 5: 12 (HSV) 

Het woord ‘zonde’ heeft een erg negatieve klank in onze taal. Het Griekse equivalent uit het Nieuwe Testament voor ‘zondigen’ (hamartanoo) betekent naast ‘zondigen’ ook ‘je doel missen’. Het doel dat God voor ogen had, was dat wij met Hem in het paradijs mochten leven. De zonde vinden we overal in ons leven op punten waar Gods nabijheid niet zichtbaar is: niet alleen in het breken van de Tien Geboden, maar ook in eenzaamheid, in ziekte, in gebroken menselijke relaties, … Maar ook in díe zonde kunnen we door Pasen hoop vinden!  

Felix Culpa 

Het begrip Felix Culpa bestaat uit twee delen; het laatste deel, de zonde, is de negatieve kant van het verhaal. Maar Pasen is een feest dat die negatieve aspecten ten goede keert, we mogen spreken van de ‘gelukkige fout’! Want deze dagen mogen we het offer van Jezus aan het kruis gedenken, en zijn opstanding vieren. Doordat Jezus de dood heeft overwonnen, mogen wij door genade tot God komen.  

Maar het is met de genadegave niet zoals met de overtreding. Want als door de overtreding van de ene velen gestorven zijn, veel meer is de genade van God en de gave door de genade die er is door de ene mens Jezus Christus, overvloedig geweest over velen. En het is met de gave niet zoals het was door de ene die zondigde.

Want de veroordeling  leidde  ten gevolge van één  overtreding  wel tot verdoemenis, maar de genadegave bij vele overtredingen tot rechtvaardiging. 

Want als door de overtreding van de ene de dood geregeerd heeft door de ene, veel meer zullen zij die de overvloed van de genade en van de gave van de gerechtigheid ontvangen, in het leven regeren door de Ene, namelijk Jezus Christus. Zoals dus door één overtreding de veroordeling gekomen is over alle mensen tot verdoemenis, zo komt ook door één rechtvaardigheid de genade over alle mensen tot rechtvaardiging van het leven.
– Romeinen 5: 15-18 (HSV) 

Jezus droeg de straf voor onze zonde, zodat er herstel zou komen in de relatie tussen God en mensen. Hij stierf aan het kruis, de meest schandelijke doodstraf die er bestond, werd begraven en stond drie dagen later op uit de dood. Wij mogen onze zonde achter ons laten en op zoek gaan naar een toekomst met God. Als je je zonden belijdt aan God, wil Hij ze vergeven (1 Johannes 1:9), en in situaties waar God ver weg lijkt, mag je hoop vinden bij Hem. Felix Culpa, de zonde ten goede gekeerd.  

Aan de slag! 

Luister dit lied: ‘Fortunate Fall’ 

Laat de tekst op je inwerken, en denk na over wat Pasen voor jou betekent. Kies één persoon uit in je omgeving met wie je vandaag hierover van gedachten wil wisselen.