Een luisterend hart – Waarom was Salomo zo wijs?

Als je in de Bijbel een wijs persoon moest aanwijzen, wie zou dat zijn? Misschien denk je aan koning Salomo, die bekend staat in de Bijbel als een bijzonder wijs man. Hij wordt ook wel gelinkt aan de boeken Spreuken en Prediker, die volstaan met wijsheden! Waarom vroeg Salomo om wijsheid en waarom was dit goed in Gods ogen? Wat houdt die wijsheid eigenlijk in? Daar wil ik het vandaag met je over hebben.

Als je alles mocht kiezen

Salomo vraagt God niet zomaar om wijsheid: daar gaat iets aan vooraf. Salomo is naar de offerhoogten gegaan en heeft daar veel brandoffers gebracht. Er staat dat hij zo zijn liefde [toonde] voor de HEER door te doen wat zijn vader David hem had geleerd, door wierook te branden en offers te brengen op de offerplaatsen (1 Koningen 3:3, NBV).

Diezelfde nacht verschijnt God in Salomo’s droom. Kun je het je voorstellen? En dan staat er dit:

‘Vraagt wat je wilt,’ zei God. ‘Ik zal het je geven.’
– 1 Koningen 3:5 (NBV)

Als je alles mocht kiezen wat je wilt, wat zou jij dan vragen aan God? Ik vraag me af of ik überhaupt iets zou kunnen bedenken! Maar Salomo zegt niet eerst wat hij zou willen hebben, maar in plaats daarvan herinnert hij zich dat God altijd goed was voor David omdat hij u trouw toegewijd was en steeds eerlijk en oprecht was tegenover u (1 Koningen 3:6, NBV). Dat Salomo David mag opvolgen, is een groot geschenk van God aan David, maar Salomo is nog erg jong, heeft geen ervaring en staat nu voor de taak Gods grote volk te leiden! (3:7-8). En daarom vraagt hij God om een geschenk.

Een luisterend hart

Salomo vraagt niet om rijkdom, om macht, om veiligheid of om een lang leven. In plaats daarvan, vraagt hij dit:

Schenk uw dienaar een opmerkzame geest, zodat ik uw volk kan besturen en onderscheid kan maken tussen goed en kwaad. Want hoe zou ik anders recht kunnen spreken over dit immense volk van u?
– 1 Koningen 3:9 (NBV)

Hij vraagt God om wat hij werkelijk nodig heeft in zijn huidige situatie, om een goede koning te zijn voor Gods volk: een opmerkzame geest. Vanuit de grondtekst kan dit ook vertaald worden als dat hij vraagt om een luisterend hart. Een hart dat luistert, een geest die opmerkt, wat zegt dit over de wijsheid waar Salomo om vraagt?

Voor een uitleg hiervan, wil ik je wijzen op deze tekst uit Spreuken:

De HEER doorgrondt de afgrond van het dodenrijk, hoeveel te meer het hart van de mensen.
– Spreuken 15:11 (NBV)

God doorgrondt de mens, Hij kent elk mens door en door, zoals Hij de hele schepping doorgrondt en kent! Geen blad valt of God weet het, geen woord wordt gezegd of God hoort het. Om een hart te hebben dat luistert of een geest die opmerkt, om dingen op te merken die anders verborgen zouden blijven, zo begrijp ik Salomo’s verzoek. Hij vraagt God om een wijsheid die alleen God kan geven, het soort inzicht dat erkend wordt door de Israëlieten als goddelijke wijsheid (1 Koningen 3:28, NBV). Wijsheid is een eigenschap, een houding van het hart of de geest en, zoals hier duidelijk wordt, een geschenk van God.

God geeft en geeft nog meer

God stelt Salomo’s verzoek op prijs en geeft hem waar hij om vroeg, een wijsheid en onderscheidingsvermogen dat ieder overtreft (1 Koningen 3:12, NBV).
Maar daar stopt God niet! Juist omdat Salomo hierom vroeg, vervult God zijn wens en geeft Hij hem alle dingen waar Hij niet om heeft gevraagd, zoals rijkdom, roem en een lang leven, dat laatste zolang Salomo zich aan Gods geboden houdt (3:13-14).

Doet dit je ergens aan denken? In Matteüs 6:33 roept Jezus mensen op om eerst het koninkrijk van God en zijn gerechtigheid te zoeken, dan zullen al die andere dingen je erbij gegeven worden (NBV). Salomo vraagt om een luisterend hart om recht te kunnen spreken over het volk, over het koninkrijk waarover God hem aangesteld heeft. Omdat hij hierom vraagt, krijgt hij al het andere erbij. Zo mogen wij ook zoeken naar Gods koninkrijk en Gods gerechtigheid, hoe we mogen bijdragen vanaf onze plek op aarde en mogen we ons hart steeds afstemmen op Gods wijsheid en gerechtigheid, want God doorgrondt de alle harten en de hele wereld. En net als dat Salomo ging offeren om zijn liefde voor God te tonen, is het onze relatie met God waaruit dit verlangen naar een luisterend hart voortkomt. Paulus verwoordde het treffend:

Al had ik de gave om te profeteren en doorgrondde ik alle geheimen, al bezat ik alle kennis en had ik het geloof dat bergen kan verplaatsen – had ik de liefde niet, ik zou niets zijn.
– 1 Korintiërs 13:2 (NBV)

Wij mogen leren van Salomo, van Jezus, van Paulus, van Gods vele wijsheden in de Bijbel. Vanuit liefde voor God en onze naasten mag ons luisterend hart de wijsheden opvangen die de Heilige Geest ons ingeeft. Gods Woord getuigt van de liefde en wijsheid die Hij met ons wil delen!

Aan de slag!

Vraag God vandaag nog om een luisterend hart. Als je vragen en twijfels hebt, spreek ze dan uit naar Hem, kijk nog eens naar de bijbelteksten uit deze overdenking of stel je vraag aan andere gelovigen. Hieronder staat een voorbeeld van wat je zou kunnen bidden:

God, dank U voor Uw liefde en dat U het beste voor mij wilt. Dank U dat U zoveel met mij wilt delen. Heer, geef mij een luisterend hart, dat ik Uw woorden mag horen en begrijpen door de Heilige Geest. Heer, help mij zo het goede te doen in Uw ogen en help mij uit te delen van de zegen die U mij geeft aan de mensen om mij heen. Dank U dat ik mijn leven met U mag delen. Amen.

Ik wens je veel zegen toe en een luisterend hart!