Vragen staat vrij, maar durf jij?

Uit onderzoek is gebleken dat kinderen gemiddeld driehonderd vragen stellen per dag. Kinderen zijn van nature nieuwsgierig en geen vraag is te gek. Door vragen te stellen proberen kinderen de wereld om zich heen te ordenen en te begrijpen. Het is een belangrijke manier van leren en ontdekken. Als lezer of luisteraar van deze overdenking ben je de kindertijd al ruim voorbij, maar durf jij nog vragen te stellen? Over het geloof bijvoorbeeld, of aan God. En laten we dan maar meteen beginnen met een eerste vraag: hoe denkt God over vragen stellen?

De kunst van vragen stellen

Naarmate we ouder worden, lijkt het of we vragen stellen verleerd zijn. De angst om een ‘domme vraag’ te stellen of het idee dat we alles zelf moeten kunnen, belemmert ons. Als het om geloven gaat is het in sommige kringen niet gewenst dat je vragen stelt, want ‘het is nou eenmaal zo’. Vragen worden geassocieerd met twijfel, en twijfel past niet bij geloof, kan de opvatting zijn. Vragen worden soms ervaren als kritiek of opstandigheid. Misschien wel vanuit de angst om antwoorden niet te weten of bepaalde ‘zekerheden’ te verliezen. Dat is jammer, want het stellen van vragen kan juist het gesprek op gang brengen. Het is een gezond proces om informatie te verzamelen. Door nieuwsgierigheid sta je open voor nieuwe inzichten, maar het kan je ook bevestigen in bestaande opvattingen. Het geeft verdieping, verduidelijking en meer creativiteit.

In het Jodendom gaat lesgeven altijd gepaard met vragen stellen. Door te vragen ga je nadenken en dat leidt weer tot nieuwe vragen. Op deze manier blijft informatie beter hangen en zul je het vaak beter begrijpen. Hierdoor groei je in wijsheid. Dat zien we ook terug bij Jezus. Hij was op Zijn twaalfde in de tempel achtergebleven en zat tussen de leraren om te luisteren én om vragen te stellen (Lucas 2:46).

Vragen stellen in de Bijbel

We zien verschillende vormen van vragen stellen in de Bijbel. Een aantal voorbeelden:

1. Een Joods leergesprek

Een prachtig voorbeeld van een typisch Joods leergesprek is dat tussen Nikodemus en Jezus. Nikodemus is zelf een Joodse leraar, maar beseft dat Jezus van God komt en meer wijsheid heeft dan hij. Ondanks zijn positie durft hij vragen te stellen. Lees maar eens Johannes 2:23-3:21. In deze context past het prima om vragen te stellen over geloven, zowel wat de vorm als de inhoud betreft.

2. Waarom?

Grote, essentiële levensvragen mogen gesteld worden aan God. Job bijvoorbeeld worstelt met het lijden: ‘Waarom ben ik geboren en niet gestorven in de moederschoot?’ (Job 3:11). Ook in de psalmen en bij verschillende profeten zie je dat ze waarom-vragen stellen, omdat ze niet begrijpen wat er gaande is en God niet lijkt in te grijpen.

Het is bijzonder om te zien dat er ruimte is in Gods Woord om vragen over lijden te stellen. God wijst de vragensteller nooit af. Soms komt er een duidelijk antwoord, soms duurt het een tijd of is het antwoord anders dan gehoopt of verwacht. Toch blijkt God altijd te luisteren, zelfs als de vragensteller dat gevoel niet heeft.

3. Bij twijfel en/of onwetendheid

In de evangeliën stellen de discipelen regelmatig vragen aan Jezus ter verduidelijking, als ze Zijn woorden niet begrijpen. De reactie van Jezus is dat Hij extra uitleg geeft of hen een wedervraag stelt zoals we zien bij het Joods leergesprek (bijvoorbeeld Lucas 8:9).

4. Om wijsheid/advies

In het Oude Testamant zie je dit veel terug, zoals bijvoorbeeld bij David die de HEER raadpleegt: ‘Moet ik deze bende achtervolgen? Zal ik ze inhalen?’ (1 Samuël 30:8). God wil wijsheid en leiding geven (Spreuken 20:24).

5. Om Guds gunst

In Genesis 18:22-32 staat een opmerkelijk gesprek tussen Abraham en God, over de verwoesting van Sodom: ‘Ik hoop dat U niet kwaad wordt Heer, wanneer ik het waag door te gaan [met vragen stellen] …’ (vers 30). En in Exodus 32:9-14 stelt Mozes vragen aan God om Hem milder te stemmen ten behoeve van het volk dat God in Zijn woede wil wegvagen. Het schrikt God blijkbaar niet af als we zulke vragen stellen.

Vragen staat vrij, maar ervaar je die vrijheid nog?

Misschien ben jij het vragen stellen verleerd of durf je om welke reden dan ook niet meer. Het maakt niet uit of jouw vragen te maken hebben met het grote ‘waarom’, met twijfels over Gods bestaan. Of dat ze zijn bedoeld om wijsheid of een gunst te vragen voor jezelf of anderen. Bij God is er alle ruimte om vragen te stellen, en Hij zal luisteren.

Komt één van u wijsheid tekort? Vraag God erom en Hij, die aan iedereen, zonder voorbehoud en zonder verwijt, zal u wijsheid geven. Vraag vol vertrouwen, zonder enige twijfel.
– Jakobus 1:5-6a (NBV21)

En heeft Jezus ook niet gezegd dat we moeten worden als de kinderen? (Marcus 10:14-16) Vraag je niet langer af of je wel vragen mag stellen, want dat mag! Zo’n driehonderd per dag!

Aan de slag!

Wat zou je God graag willen vragen? Ga het gesprek met Hem aan! Eventueel kun je je vragen ook opschrijven, zodat je er later de antwoorden bij kunt zetten.

Bronnen:
Raise Up, Leren door vragen stellen
De Jezus manier, niet wijzen maar wenken’, (2017) Arie-Jan Mulder