Help, ik schaam me zo!

Schaamte. Het is dat gevoel dat je iets hebt gedaan wat je niet had moeten doen. Het is dat nare gevoel dat je iets het liefst onder een tapijt zou vegen en je jezelf het liefst zou verstoppen.

Toen ik jong was heb ik eens een plantenbak van mijn moeder kapot gemaakt. Ik was in de tuin aan het spelen met een vriendje en we hadden iets nodig wat hoger lag dan waar onze kleine handjes bij konden komen. In de tuin stond een grote, groene plantenbak. Dat zou ons net het zetje geven dat we nodig hadden. Maar de plantenbak was niet sterk genoeg en krakte in. Beschaamd verstopten we de kapotte plantenbak. Wat zou mijn moeder daar wel niet van vinden? Spoiler alert: ze vond het helemaal niet erg dat de plantenbak kapot was gegaan, maar vond het wel erg dat ik er niets over had gezegd en erover had gezwegen.

Jaren later is de schaamte nog steeds niet weg. Niet vanwege een plantenbak, maar vanwege het stemmetje in mijn hoofd dat me vertelt dat ik er niet toe doe, en me moet schamen voor alles wat ik zeg of doe. Herken je dat gevoel?

Soorten schaamte

Schaamte kan worden ingedeeld in twee categorieën: gezonde schaamte en ongezonde schaamte. Gezonde schaamte leidt tot groei. Het vertelt je een waarheid over jezelf, je relaties of je identiteit. Stel je voor dat je iets hebt gestolen. Nadat je thuis bent gekomen en die dure ketting in je jaszak tegenkomt, voel je schaamte. Diep van binnen weet je dat het niet goed is dat je de ketting hebt gestolen. Je besluit vervolgens om de ketting terug te brengen.
Ongezonde schaamte gaat een stukje verder. Neem het voorbeeld van de gestolen ketting. De ongezonde schaamte vertelt je ook dat het niet goed is wat je hebt gedaan, maar doet daar nog een schepje bovenop. Het zegt in feite: wat ik heb gedaan is zo erg dat God het niet kan vergeven. De schaamte verandert dan in een leugen en kan voor isolatie zorgen.

Gods reactie

Het bekendste voorbeeld in de Bijbel over schaamte gaat over Adam en Eva. Nadat ze van de appel hebben gegeten, schamen ze zich voor elkaar en voor God. Ze voelen zich opeens naakt en verbergen zich voor God. Gods reactie is echter opmerkelijk. Hij wordt niet boos, maar stelt enkel een vraag.

En de HEERE God riep Adam en zei tegen hem: Waar bent u?
– Genesis 3:9 (HSV)

Waar ben je? In ons schamen is het belangrijk om in contact te blijven met God. Om die gezonde schaamte – de schaamte die ons doet groeien – niet te laten veranderen in ongezonde schaamte. Om te belijden aan God waar we ons voor schamen, waar we de mist in zijn gegaan.

Aan de slag!

Heb je dat ook weleens? Schaamte? Het liefst verstop je je. Het liefst veeg je alle dingen die je ooit gedaan hebt onder het vloerkleed. Misschien verstop je jezelf wel het liefst onder het vloerkleed. Daar zal het vast niet gevonden worden. Toch? Of toch wel?
God vraagt aan je: waar ben je? Waarom verstop je je? Waarom kom je niet naar Mij?

Ik wil je vandaag uitdagen om te kijken naar jouw schaamte. Schaam jij je ergens voor? En is dat gezonde of ongezonde schaamte? Heb je ervan geleerd of zorgt het ervoor dat je jezelf wil verbergen? Blijf niet alleen rondlopen met je schaamte, maar ga ermee naar God en bid ervoor.