Een boodschap van Jeremia – een rechtvaardige én liefdevolle God  

Vroeger heb je misschien weleens de weg gezocht in een maïsdoolhof. Leuk, maar ook best ingewikkeld, de goede weg vinden tussen al dat hoge maïs! En eigenlijk is zo’n maïsdoolhof te vergelijken met het leven. Een leven waarin het soms ook lastig is om de goede weg te kiezen. Het leuke aan een maïsdoolhof is dat er vaak een uitkijktoren is, waar iemand jou van bovenaf ziet en de juiste weg wijst. Nóg een overeenkomst, want in real life is er ook een uitkijktoren: God! En hoewel ik deze uitkijktoren soms best wat vaker zou willen ervaren, of in ieder geval dénk dat ik dat wil, vond het volk van Israël dat niet zo nodig. Dat kunnen we lezen in het bijbelboek Jeremia. Want het was de taak van Jeremia om het volk te vertellen dat God het op zijn zachtst gezegd niet zo leuk vond dat het volk Hem niet nodig had. Nadat ik me in dit bijbelboek heb verdiept, kan ik je wel vertellen dat ik het niet zo verbazingwekkend vind dat het Jeremia was die de klaagliederen schreef. 

Ik moest gelijk denken aan een bijbeltekst uit het boek Jeremia toen ik begon met het schrijven van deze blog. Een bijbeltekst die gaat over kruispunten en het kiezen van de juiste weg.

Dit zegt de Heer: “Mijn volk, sta eens even stil op de weg die je gaat. Vraag eens naar de goede weg, de weg die je vroeger ging. Want als je die weg weer kiest, zal het weer goed met je gaan. Dan zul je weer vrede hebben.”
(Jeremia 6:16, BasisBijbel)

Mooie tekst! Dat vinden meer mensen, want ik kom deze tekst regelmatig tegen op Pinterest en op christelijke wenskaarten. Maar eerlijk gezegd is dit nog niet het hele vers. Er komt nog iets achteraan. Een zinnetje dat juist op die wenskaarten en op die mooie plaatjes op Pinterest vaak wordt weggelaten.

Maar jullie zeggen: “Wij willen die weg niet.”
(Jeremia 6:16b, BasisBijbel)

Wow, wat? De goede weg kiezen en vrede hebben, wie wil dat nou niet? En wie worden er eigenlijk bedoeld met jullie? Dat is het volk van Israël. “Dit zegt de Heer: “Mijn volk…”. Deze tekst staat ook helemaal niet op zichzelf. Er speelt een heel verhaal omheen, waar ik graag met jullie naar wil kijken.

Van God los

Het maakt het volk van Israël niks uit wat de Heer zegt. Compleet van God los. Dat doet God pijn. Hoewel God een liefdevolle God is, is Hij ook een rechtvaardige God. Jeremia moet zijn boodschap doorgeven, maar die boodschap is zeker niet mild!

“Mannen zullen met hun vrouwen gevangen meegenomen worden, zelfs de oude mensen. Hun huizen zullen aan andere mensen gegeven worden. Ook hun akkers en vrouwen zullen voor hen zijn. Want Ik zal de bewoners van dit land straffen, zegt de Heer. Want iedereen, van hoog tot laag, is hebzuchtig. Iedereen bedriegt iedereen. Zelfs de profeten en de priesters doen dat. Ze doen alsof er niets ergs met Jeruzalem aan de hand is. Ze zeggen: ‘Alles gaat goed. Alles gaat goed.’ Maar het gaat helemaal niet goed! Ze doen vreselijke dingen, maar ze schamen zich helemaal niet. Ze blozen niet eens. Daarom zullen ze samen met de anderen worden gedood. Op de dag dat Ik hen straf, zullen ze sterven, zegt de Heer.”
(Jeremia 6:11-15, BasisBijbel)

Maar hoe zit dat precies? God houdt toch van zijn volk? Jazeker. Hoeveel pijn het Hem ook doet, Hij moet zijn volk – tijdelijk – loslaten. Het volk bouwt allerlei afgoden. Het land staat er vol mee. Ze doen Hem zoveel verdriet dat Hij het niet meer aan kan zien. Het boek Jeremia staat vol met verdriet. Verdriet van Jeremia, omdat hij ontzettend nare boodschappen door moet geven aan het volk van Israël. Verdriet van God, omdat Hij zóveel van zijn volk houdt maar ook zó teleurgesteld in hen is.

Waarom?

Een logische vraag. ‘Waarom?’ Wat wil God bereiken met al deze straffen? En houdt Hij nu helemaal niet meer van zijn volk? Zeker, God houdt nog van zijn volk. Eigenlijk straft Hij uit liefde, want Hij wil zijn volk weer bij Hem terugbrengen. Want hoewel Jeremia vol staat met narigheid, kwam ik in Jeremia 16 – eindelijk – een hoopvol tussenkopje tegen: ‘God belooft dat Hij zijn volk ook weer zal laten terugkomen.’

De Heer zegt: “Als mensen zelf goden maken, zijn dat geen echte goden! Daarom maak Ik Mijzelf aan hen bekend. Ik laat hun mijn kracht en mijn macht zien. Dan zullen ze toegeven dat Ik de Heer ben.”(Jeremia 16:20-21, BasisBijbel)

Op een andere manier neemt het volk van Israël niets van God aan. Ze vertrouwen de afgoden meer dan hun God. Maar God wil niets liever dan een terugkeer van zijn volk. En daarom laat Hij zichzelf zien. Rechtvaardig. Vanuit liefde.

Wat betekent dat voor mij?

Ik schreef net dat ik God – de uitkijktoren in het maïsdoolhof – soms wel wat vaker wil ervaren. Of beter gezegd, dat ik denk dat ik dat wil. Want het is soms lastig om God te volgen. Net als het volk Israël vind ik het soms ook net zo fijn om mijn eigen boontjes te doppen. Dat doet me denken aan een liedje van Matthijn Buwalda, die dit prachtig verwoordt.

Ik kan zelf toch wel beslissen
Wat goed is voor mij
En mocht ik me toch vergissen
Dan stuur ik zelf wel bij
En heeft U een suggestie
Heer voelt U zich dan vrij
Om die met mij te delen
Maar de kans dat ik er iets mee doe is klein

God straft niet meer zoals Hij in het Oude Testament deed. Maar deze geschiedenis uit Jeremia leert me wel dat God nog steeds niets liever heeft dan dat ik naar Hem luister. Dat het altijd beter is om Hem te volgen. Om zijn wil te doen. Soms wijk ik af van wat Hij van me wil, maar Hij wil dat ik terugkom. Zelf kan ik deze strijd niet winnen, maar dat heeft God al geregeld. Hij stuurde Jezus om mijn zonden te vergeven. Rechtvaardig. Vanuit liefde.

Aan de slag!

Luister hier het hele nummer van Matthijn Buwalda: Til me nu dan maar op.

Denk eens na over de volgende vragen:

– Herken je wat Matthijn Buwalda hier zingt? Zo ja, op welke momenten?

– Ben je er al klaar voor om naar God toe te rennen, mag Hij je optillen?