Bethel: het nieuwe huis van God

Jakob droomde over Gods aanwezigheid. Toen hij wakker werd, wist hij dat hij niet alleen was. Hij noemde daarom die plek ‘Bethel’, dat ‘huis van God’ betekent. Jaren later was Bethel veranderd in een plek van onheil. Waar is het nieuwe Bethel?

Jakobs Bethel

Jakob nu vertrok uit Berseba en ging naar Haran. Hij bereikte de plaats waar hij overnachtte, want de zon was ondergegaan. Hij nam een van de stenen van die plaats, maakte daar zijn hoofdkussen van, en legde zich op die plaats te slapen. Toen droomde hij, en zie, op de aarde stond een ladder, waarvan de top de hemel raakte, en zie, de engelen van God klommen daarlangs omhoog en omlaag. […] Toen Jakob uit zijn slaap ontwaakte, zei hij: De HEERE is werkelijk op deze plaats, en ik heb het niet geweten. Daarom was hij bevreesd en zei hij: Hoe ontzagwekkend is deze plaats! Dit is niets anders dan het huis van God en de poort van de hemel. Daarna stond Jakob ‘s morgens vroeg op. Hij nam de steen waar hij zijn hoofdkussen van gemaakt had, zette die overeind als een gedenkteken en goot er olie op. Hij gaf die plaats de naam Bethel.
– Genesis 28:10-12 en 16-19a (HSV)

Bethel als huis van God

De plaats Bethel klinkt voor veel christenen waarschijnlijk bekend. Bethel neemt dan ook een belangrijke plaats in de Bijbel in. Er wordt meerdere keren aan gerefereerd als de plek waar God is en waar een altaar voor Hem gemaakt moet worden (zie bijvoorbeeld: Genesis 12, 31, 35; 1 Samuël 10). Naast deze passages in de Bijbel zien we ook vandaag de dag de naam ‘Bethel’ nog vaak gebruikt worden, bijvoorbeeld kerken die deze naam hebben gekregen. Dat is niet verwonderlijk, aangezien Bethel letterlijk ‘huis van God’ betekent.

De locatie waar Jakob zijn droom had, heette voor die tijd nog geen Bethel, maar Luz. Na zijn droom brengt Jakob daar verandering in. God heeft Jakob doen inzien dat Hij aanwezig is op de plaats waar Jakob zich bevindt en dat Hij zijn beloften zal volbrengen. God zegt Jakob toe dat Hij hem overal zal beschermen. Wat een troostende droom moet dat zijn geweest!

In latere bijbelgedeelten wordt terugverwezen naar Bethel. Vaak in positieve zin: Bethel wordt een soort heiligdom waar God aanwezig is. Om in Gods nabijheid te komen, moest men daarom in Bethel zijn:

Als u vandaar verdergaat […], zullen drie mannen u daar ontmoeten, die op weg zijn naar God, in Bethel.
– 1 Samuel 10:3 (HSV)

In de tijd van Salomo werd de eerste tempel voor God gebouwd. Voor het volk Israël werd vanaf toen de tempel de plaats waar men God kon ontmoeten. Bethel kan daarom ook wel als voorloper voor de tempel en later het kerkgebouw gezien worden.

God niet meer welkom

In 1 en 2 Koningen wordt Bethel echter ook in negatieve zin genoemd. Bethel was van een heiligdom veranderd in een plaats van afvalligheid. In 2 Koningen 2 werd Elia door de Heere opgenomen in de hemel en Elisa nam het stokje van hem over. Dat was nog maar pas gebeurd, toen Elisa naar Bethel ging. Een warm welkom kreeg hij daar niet: de jeugd uit de stad liep hem tegemoet en bespotten hem: “Kaalkop!” Het gevolg? 42 van deze kinderen worden opgegeten door beren.

Waar Bethel ooit het huis van God was, is het nu een plek van bespotting en dood geworden. Het is helemaal misgegaan. God was niet langer welkom in Bethel. In Amos 5 komt Bethel nog verder negatief in het licht:

Bethel zal tot niets worden.
– Amos 5:5 (HSV)

Bethel stond niet meer bekend als het huis van God, maar als bezoedelde plek, een stad waar ontheiliging zegevierde. Zoals de stad Bethel van een prachtige plek veranderde naar iets lelijks, iets negatiefs, werd ook de tempel en de vele kerken die erna ontstonden regelmatig ontheiligd. Ook de christenen van nu moeten daartegen strijden. Maar waar is God dan, als Zijn huis geen heilige plek meer is?

Het nieuwe huis van God

Het antwoord is heel simpel: in ons eigen Godshuis. Bethel was in de tijd van Jakob een letterlijke plek, een locatie die je kon bezoeken, waar je naartoe kon lopen. De tempel was een gebouw waar je naar binnen kon gaan, net zoals de kerk van nu.

Het nieuwe Bethel kan overal zijn: in een kerkgebouw, in een school, in een gezin of zelfs in je hart. “Ben Ik niet overal, in de hemel en op aarde? – spreekt de HEER” (Jeremia 23:24, NBV21)
Overal waar God welkom is, kan het een huis van God worden. Wanneer God welkom is, zal Hij jou ook welkom heten in Zijn huis, niet alleen hier op aarde, maar ook in Zijn hemelse huis. Waar zie jij het nieuwe Bethel?

Aan de slag!

• Waar zie jij het nieuwe huis van God? Hoe verwelkom jij God in je leven? En waaraan merk je dat Hij jou verwelkomt in Zijn huis?
  

Bronnen:
– Bethel, een huis van God in verval (2021, 30 juni). Gereformeerde Bond. Geraadpleegd op 26-02-2023.
– Bethel in de Bijbel (z.d.). Nico Riemersma. Geraadpleegd op 26-02-2023.