Vertrouwen op God – wat we kunnen leren van Jozef

Jozefs leven kende vele ups en downs: van Jakobs favoriete zoon werd hij slaaf in een ver land, persoonlijke bediende, onschuldige gevangene, opzichter van medegevangenen en zelfs onderkoning van Egypte. Door zijn turbulente leven heen, laat Jozef een bijzondere levenshouding zien die getuigt van vertrouwen op God. Wat kunnen we van Jozef leren? 

Handen uit de mouwen 

Als we kijken naar Genesis 37 tot en met 45, lezen we dat God Jozef bijstond en zegende in alles wat hij ondernam (hoofdstuk 39: 2-3, 21-23). Verder kunnen we zien hoe God Jozef bijstaat, bijvoorbeeld wanneer Jozef dromen uitlegt door het inzicht dat God hem geeft. Als we lezen dat God Jozef bijstond en zijn werk zegende, zitten daar twee kanten aan: God zegent en Jozef doet iets! Het is tweerichtingsverkeer: God staat Jozef bij en zegent alles wat hij doet; Jozef gaat aan de slag en stelt zijn vertrouwen op God bij wat hij doet. Jozef zet zich in, in wat voor positie hij ook terechtkomt. Hij dient Potifar, de gevangenisbewaarder en zijn medegevangenen, de farao en uiteindelijk zijn familie. 

Het is belangrijk om te beseffen dat we Gods genade niet kunnen verdienen; we kunnen daar niet voor werken. Paulus stelt immers in Efeziërs 2:8 dat Gods genade een geschenk is. We hebben in ons vertrouwen op God vrijheid gekregen. Met deze vrijheid mogen we de wereld ingaan en God uitnodigen bij alles wat we doen. 

Omzien naar anderen 

Veel van de eigenschappen die ik deze overdenking beschrijf, baseer ik op wat we Jozef zien doen in de Bijbel en hoe God hem daarin zegent. Er zijn enkele momenten waarin we iets meer lezen over wat er door hem heengaat. Één van die momenten is wanneer hij de opperwijnschenker en opperbakker moet bedienen in de gevangenis. Er staat het volgende: 

Toen Jozef de volgende morgen bij hen kwam, viel het hem op dat ze er slecht uitzagen. ‘Waarom kijkt u vandaag zo somber?’ vroeg hij deze hovelingen van de farao, die samen met hem in de gevangenis van zijn meester zaten. ‘We hebben een droom gehad,’ antwoordden ze, ‘maar er is hier niemand die hem kan uitleggen.’ Jozef zei: ‘De uitleg van dromen is toch een zaak van God? Vertelt u mij die dromen eens.’  
– Genesis 40: 6-8 (NBV) 

Jozef had gewoon hun eten kunnen neerzetten en weg kunnen lopen, maar hij ziet dat hen iets dwarszit. In de gevangenis, met al zijn eigen problemen, ziet Jozef om naar deze mannen. Als ze hem vertellen wat er aan de hand is, wil hij hen helpen en hij weet dat God dat kan doen. Jozef deelt zijn geloof met hen en legt uit dat God hen kan helpen! Ook dit spreekt van zijn vertrouwen op God. 

Ook al vraagt Jozef de opperwijnschenker om de farao te vertellen over hem, de man vergeet Jozef wanneer hijzelf vrijgelaten wordt. Twee volle jaren later (Genesis 41:1, NBV) pas krijgt de farao dromen die niemand kan uitleggen en herinnert de wijnschenker zich Jozef. Twee jaar later! Al die tijd zit Jozef onterecht in de gevangenis, maar God vergeet hem niet. Dan komt het moment waarvoor Jozef in Egypte is: door het inzicht en de wijsheid die God hem geeft, kan Jozef als onderkoning Egypte en vele andere volken, waaronder zijn eigen familie, redden van de hongersnood. 

Inzicht 

Vanwege de hongersnood, komen Jozefs broers graan kopen in Egypte. Jozef komt oog in oog te staan met de mannen die hem verkocht hebben als slaaf, die hem alles hebben afgenomen. En ze herkennen hem niet. Meerdere keren moet Jozef weglopen van hen omdat hij zijn tranen niet kan bedwingen (42:24, 43:30). Deze ontmoetingen moeten veel bij Jozef teweeg hebben gebracht. 

Hij stelt hen twee keer op de proef. Wanneer Jozef dreigt Benjamin tot slaaf te maken, neemt Juda het woord. Juda, een van Jozefs halfbroers die hem verkocht hadden als slaaf, wil de straf op zich nemen voor Benjamin, de jongste, de volle broer van Jozef en de dierbaarste zoon van Jakob. Een complete omkering! Op dat moment stuurt Jozef op zijn broers na iedereen weg. 

Hij barstte in tranen uit en huilde zo luid dat de Egyptenaren het hoorden en dat het ook in het paleis van de farao te horen was. […] ‘Ik ben Jozef,’ zei hij, ‘jullie broer, die jullie verkocht hebben en die naar Egypte is meegevoerd. Maar wees niet bang en maak jezelf geen verwijten dat jullie mij verkocht hebben en dat ik hier ben terechtgekomen, want God heeft mij voor jullie uit gestuurd om jullie leven te redden.’  
– Genesis 45:2-5 (NBV) 

Wat een bijzonder moment! Overmand door zoveel emotie vertelt Jozef zijn broers wie hij is. Na al die jaren kon hij eindelijk zijn wie hij ten diepste was: Jozef, hun broer! Wat ik hieruit haal, is dat Jozef niet verbitterd is geraakt. Door alle dingen die hij heeft meegemaakt heen, de pieken en de dalen, vertrouwde hij op God. Als hij begrijpt waarom hij in Egypte is beland, neemt hij de schuld die op de schouders van zijn broers drukt, weg: het moest zo zijn. God heeft hem gezegend en door hem is Jozefs hele familie gered en met hen nog vele anderen! 

Vertrouwen op God 

We mogen vertrouwen op God, in alles wat we doen en alles wat we meemaken. God is erbij! Hij wil ons zegenen en inzicht geven. Hij wil door ons heen werken, of we ons nou op pieken of in dalen bevinden. We hoeven niet bij de pakken neer te zitten: we mogen aan de slag gaan, in vertrouwen op God! 

Aan de slag! 

Wat betekent het voor jou om te vertrouwen op God? Denk daar vandaag eens over na. Op welk gebied van je leven kan God nieuwe vrijheid brengen door dat vertrouwen?