Stilzwijgend meelijden – Hoe ga je om met het lijden van een ander?

‘Heb je het ook gehoord?’ ‘Ja…, verschrikkelijk he?’ ‘Ik ben gekomen zodra ik het hoorde.’ De drie mannen zwijgen even en staren naar de grond. ‘We moeten naar hem toe.’ zegt één van hen dan. In stilte pakken ze hun spullen op en beginnen aan hun reis. Daar lopen ze dan: Elifaz, Bildad en Sofar. Als ze bijna bij hun bestemming zijn aangekomen, zien ze een man op de grond zitten. Hij is kaal en de kleren die hij draagt zijn gescheurd. Over heel zijn lichaam heeft hij zweren, die hij openkrabt met potscherven. Het is een afschuwelijk gezicht. Ze willen verder lopen, als één van hen de anderen tegenhoudt. ‘Wacht.’ Even komt hij niet uit zijn woorden. ‘Het is hem. Herkennen jullie hem dan niet?’ Hij kijkt de andere mannen verward aan. ‘Het is onze vriend, Job.’

Wat doe je als iemand waar je veel van houdt slecht bericht krijgt? Wat zeg je als je vriend of vriendin, je geliefde of familielid iets afschuwelijks overkomt? Wat kun je doen voor iemand die veel te lijden heeft?

Dat zijn precies de vragen waar deze mannen voor kwamen te staan. Hun vriend kreeg het ene na het andere slechte bericht. Hij verloor alles: zijn vee, zijn knechten en zijn kinderen. Tot overmaat van ramp werd hij ook nog ziek en kreeg hij zweren over zijn hele lichaam.

Zodra de mannen dit nieuws hoorden, gingen ze op pad. Onderweg ontmoetten ze elkaar en samen reisden ze naar Job toe. Bij hun bestemming aangekomen, herkenden ze hun eigen vriend niet eens. Zo erg was hij eraan toe. Zo duidelijk was te zien hoeveel hij moest lijden. Wat doe je dan? Wat doe je al je je vriend zo ziet lijden? Wat zeg je dan tegen hem?

Toen ze aankwamen, herkenden ze hem eerst niet. Ze jammerden luid over zijn ellende. Ze scheurden hun kleren en strooiden stof op hun hoofd als teken van verdriet. Ze gingen bij hem op de grond zitten. Zo bleven ze zeven dagen en zeven nachten zitten. Ze spraken geen woord, want ze zagen wel dat hij diep bedroefd was.
(Job 2:12-13)

Dit is wat deze vrienden deden, wanneer ze hun vriend zien lijden. Ze scheuren hun kleren en gooien stof op hun hoofd. Zo laten ze zien dat ze willen delen in Jobs pijn en lijden. En dan? Dan doen ze helemaal niets. Stilzwijgend gaan ze naast hun vriend op de grond zitten. Zeven dagen en zeven nachten lang. Ze zwijgen en wachten. Wat valt er te zeggen? Wat valt er te doen? Ze zwijgen, omdat er geen woorden zijn die de situatie recht doen. Ze wachten af, omdat er niets te doen valt. Ze wachten totdat Job zelf iets gaat zeggen. Dat doet hij pas na die zeven dagen en nachten.

Zitten en zwijgen. Een hele week lang. Hoe moeilijk is dat? Als je zoveel wilt zeggen. Als je zoveel wilt doen. Om je geliefde maar te kunnen troosten. Om maar mee te kunnen leven. Je zoekt naar woorden om te troosten. Je zoekt naar antwoorden om de situatie uit te kunnen leggen.

‘God zal hier vast wel een reden voor hebben.’ ‘Er komt vast nog wel iets beters aan’. ‘Je moet maar op God vertrouwen, dan komt het vast goed.’ We willen zo vaak zoveel zeggen. Zoveel uitleggen. Om maar iets te kunnen doen. We willen zeggen dat we het wel begrijpen. Dat we meeleven. We willen antwoord geven op de vragen die worden gesteld.

Maar misschien gaan we daar wel juist de fout mee in. We denken al zo snel in redenen en antwoorden. We willen zo graag antwoord geven op vragen waar we zo weinig van weten. Ook de vrienden van Job maken uiteindelijk die fout. Nadat Job is gaan praten, nemen ook zij het woord. Ze spreken Job toe en zoeken naar redenen. Ze geven hem allerlei verklaringen waarom hij zo moet lijden. Zo proberen ze hem antwoord te geven.

Maar wat als het nu beter is om in zo’n situatie gewoon te zwijgen? Om er gewoon te zijn en niet zoveel te zeggen? Omdat je soms geen woorden aan de pijn kunt geven. Omdat er soms geen redenen te verzinnen zijn. Omdat de vragen die we hebben soms niet te beantwoorden zijn. Omdat we zulke dingen aan God over moeten laten.

Durven we de reden waarom er lijden is ook open te laten? Om de vragen niet te beantwoorden? Misschien zal God de redenen waarom iemand moet lijden wel nooit laten zien. Misschien is er soms helemaal geen goede reden voor. Durven we het lijden ook gewoon het lijden te laten? Het leven gescheurd en lelijk te vinden, zonder het meteen glad te strijken? En misschien nog wel belangrijker: durven we God ook echt God te laten zijn?

Dat is wat Job en zijn vrienden uiteindelijk leren. Dat God God is en Zijn wegen hoger zijn dan onze wegen. Dat we zeker onze vragen aan Hem mogen stellen, maar dat we niet altijd de antwoorden moeten proberen in te vullen. Dat we soms moeten zwijgen en zo in elkaars lijden kunnen delen.

Aan de slag!
Vragen om over na te denken:

-Hoe kun jij meelijden met mensen die dichtbij je staan?
-Wat kun je leren van de vrienden van Job?

Luister als afsluiter nog dit lied gezongen door Job.

BewarenBewaren

BewarenBewarenBewarenBewaren