Het gebed van Jabes – deel 1

Koz kreeg zonen: Anub, Hazzobeba, en de voorvaders van de families van Aharhel, de zoon van Harum. Jabes was de belangrijkste van zijn broers. Zijn moeder had hem Jabes (= ‘verdriet’) genoemd: “Want,” zei ze, “zijn geboorte ging vreselijk moeilijk.” Jabes bad tot de God van Israël: “Wilt U alstublieft goed voor mij zijn en mijn gebied steeds groter maken! Wilt U met mij zijn en mij beschermen tegen het kwaad, zodat ik geen verdriet zal hebben!” En God gaf hem wat hij had gevraagd. Kelub, de broer van Suha, kreeg een zoon: Mehir (die vader werd van Eston) – 1 Kronieken 4:8-11.

Zelfs voor de fanatiekste Bijbellezers onder ons zijn de geslachtsregisters in de eerste negen hoofdstukken van 1 Kronieken te omschrijven als saai. De officiële stambomen van het Hebreeuwse volk wordt hierin beschreven en je vindt er meer dan vijfhonderd namen. Dat gaat meestal als volgt: A kreeg een zoon: B, B kreeg vier zonen: C1, C2 C3 en C4. C1 kreeg een zoon: D. En zo gaat de lijst door. Maar dan ineens is daar een kleine onderbreking in hoofdstuk 4, wanneer Jabes wordt genoemd. Het lijkt alsof de (onbekende) schrijver zich ineens iets herinnert: “Oh ja, Jabes. Daar moet je echt even iets over weten!” En na die paar kleine regels over Jabes’ gebed, schrijft hij gewoon verder aan de stamboom, alsof er niets is gebeurd. Maar waarom heeft deze geschiedschrijver deze paar regeltjes nou toegevoegd? Wat kunnen wij, ook vandaag de dag, leren van Jabes en belangrijker: van zijn gebed? Voor deze paar kleine verzen trekken we twee dagen uit. Vandaag deel 1 en morgen deel 2.

Even voor het perspectief van het verhaal: Jabes leefde in de tijd van de Rechters, hij was het hoofd van een familie uit de stam van Juda. Laten we beginnen met de betekenis van zijn naam, want die wordt expliciet benoemd in vers 9.

Mijn eigen naam is herleid van de naam Elisabeth en betekent ‘gewijd aan God’. Ik wil graag naar mijn naam leven en mijn leven aan God wijden, maar mijn ouders hebben mij niet met die intentie deze naam gegeven. Ze vonden het in de eerste plaats gewoon een leuke naam. Pas later hebben ze de betekenis van mijn naam opgezocht en die vonden ze ook mooi.

Maar in de tijd dat deze geschiedenis zich afspeelde, lag dat niet zo. De betekenis van jouw naam was van groot belang: het zei echt iets over wie jij was. Zo kon een naam iets zeggen over jouw familie. Bathseba betekende bijvoorbeeld ‘dochter van Seba’. Ook kon het iets zeggen over jouw karakter. Zo betekende Ruth ‘vriendin’. Het bleek wel dat Ruth een trouwe vriendin van haar schoonmoeder Naomi was, toen ze besloot om met haar mee te gaan naar Bethlehem. In de Basisbijbelvertaling hierboven staat dat Jabes ‘verdriet’ betekent. Of beter gezegd: ‘hij die verdriet brengt’. In oudere Bijbelvertalingen wordt het woord ‘smart’ gebruikt. Dat gaat nog een stapje verder, het betekent ‘heel veel verdriet’.

Geen enkele bevalling gebeurt zonder pijn. (Als je ooit van iemand hebt gehoord die geen pijn ervoer tijdens het bevallen: alsjeblieft, breng haar in contact met mij, want ik wil van haar leren). Maar kennelijk deed deze bevalling zó veel pijn dat Jabes hier de rest van zijn leven aan herinnerd moest worden. Dat beloofde niet veel goeds voor het verloop van Jabes’ leven. “Hij die smart brengt”… Maar Jabes weigert te leven naar de negatieve lading die zijn naam met zich meebrengt. Hij vraagt om zegen. In de NBG is het gebed van Jabes als volgt vertaald:

“Wil mij toch overvloedig zegenen en mijn gebied vergroten; laat Uw hand met mij zijn; weer van mij het kwade, zodat mij geen smart treft!”

Eigenlijk vraagt Jabes vier dingen. Ik zal voor het gemak gebruik maken van de volgende opdeling:

1. Wilt u mij toch overvloedig zegenen
2. En mijn gebied vergroten
3. Laat Uw hand met mij zijn
4. Weer mij van het kwade, zodat mij geen smart treft

Vandaag behandelen we punt 1, morgen gaan we verder met punt 2 t/m 4.

1. Wilt u mij toch overvloedig zegenen
Jabes vraagt God niet zomaar om zegen, nee, Jabes vraagt God om overvloedige zegen. Dat is niet niks! Om God om overvloedige zegen te vragen, moet je eerst goed begrijpen wat zegenen eigenlijk is.
Je kunt bijvoorbeeld mensen om jou heen zegenen. In die context betekent het vaak ‘iemand het goede toewensen’. In de Bijbel gaat het vaak meer over een soort ‘bovennatuurlijke’ gunst. Als we God vandaag de dag om een zegen vragen, vragen we vaak of Hij het eten wil zegenen, of een persoon. Eigenlijk doen we het all the time. Het is dus niet vreemd dat veel mensen vandaag de dag niet zo expliciet smeken om Gods zegen als Jabes dat in zijn gebed deed.

Terug naar dat stukje bovennatuurlijke gunst. Als je in de dikke van Dale op zoek gaat naar het woord ‘gunst’, word je indirect doorverwezen naar ‘gunstig’. Dat betekent:

1. Goedgezind, genadig
2. Voorspoedig, voordelig
3. Aangenaam.

Ik vind dat mooi. Die gunsten van God komen voort uit Zijn genadige, goedgezinde karakter en Hij wenst ons een voorspoedig, aangenaam leven toe. Op Zíjn manier. En die wijkt soms af van de manier die wij voor ogen hebben. Kijk eens naar het gebed van Jabes. Hij vraagt ‘Wilt U mij toch overvloedig zegenen?’. Hij vraagt niet ‘Wilt U mij een mooie vrouw, gezonde kinderen en een luxe huis met veel bedienden geven?” Nee, hij vraagt niets van dat. Hij vraagt gewoon om Gods zegen. Hoe God die zegen invult – dat laat Jabes bij God. Jabes stelt Góds wil boven zijn eigen wil. Later lezen we dat God hem gaf wat hij had gevraagd, maar hij moest God er wel eerst om vragen. Als jij gezegend wilt worden, moet je God daar dus ook om vragen. “Bid en u zal gegeven worden”, zegt God Zelf.

Aan de slag!
1. Jabes was niet tevreden met de plek waar hij vandaan kwam: zijn naam herinnerde hem iedere dag aan het feit dat hij gedoemd was om smart te brengen. Maar hij liet dit los: hij besloot dat God groter was dan zijn achtergrond. Hoe zit dat met jouw achtergrond? Ben je daar tevreden mee? Als het antwoord op deze vraag ‘nee’ is, ben ik verdrietig voor je, maar ik wil je aanmoedigen om Jabes’ voorbeeld te volgen. Laat het achter je, in de naam van Jezus! Neem vandaag de eerste stap om erop te vertrouwen dat Gods wegen groter zijn dan de plek of situatie waar jij vandaan komt.
2. God wil jou overvloedig zegenen, maar je moet Hem er wel om vragen. Bid daarom vandaag, net als Jabes: “Here God, dank U wel dat U overvloedig wilt geven. Ik wil U daarom vandaag met volle verwachting vragen: zegen mij toch overvloedig!” En let op: Gods zegen is soms anders dan de zegen die jij graag zou willen.

Naar: The Prayer of Jabez – Bruce Wilkinson